Het leek het perfecte voorbeeld van het morele failliet van de katholieke kerk: kloosterzusters die 796 babylijkjes in een beerput dumpen. De lokale historica Catherine Corless uit Tuam neemt afstand van die mediaspin. “Ik heb nooit het woord gedumpt gebruikt” zegt zij vandaag tegenover The Irish Times.
De media kopten eerder deze week dat 800 kinderen werden gedumpt in een tank. Dat leidde tot zeer veel verontwaardiging. De regering van Ierland beloofde een onderzoek en Amnesty International klaagde de katholieke kerk aan wegens onmenselijkheid. In Engelstalige kranten werd gesproken over een ‘Ierse holocaust’.
Naarmate de week vorderde, werd het verhaal bijgesteld. Volgens documenten die de Ierse krant Mail on Sunday publiceerden, stierven de kinderen aan ondervoeding en verwaarlozing, mazelen, TB en longontsteking. De kindersterfte was zeer hoog in die tijd.
Historica Corless zegt dat de media haar verhaal op een belangrijk punt hebben vertekend. “Ik heb tegen niemand gezegd dat er 800 lichamen in een beerput zijn gedumpt. Dat komt niet van mij. Dat zijn niet mijn woorden”. Volgens haar is de dood van deze 796 kinderen in niet gemarkeerde graven een grimmige weerspiegeling van een periode in Ierland toen de kindersterfte zeer veel hoger dan vandaag, vooral in instellingen waar infecties zich snel konden verspreiden.
Geen katholiek drama
De Britse krant The Telegraph laat vandaag historicus Tim Stanley aan het woord over de babylijkjes. “Het is geen katholiek drama, het is een menselijk drama” zegt Stanley over wat er in Ierland is gebeurd.
Hij komt tot een paar conclusies:
1. Het is hoogst onwaarschijnlijk, zo niet fysiek onmogelijk, dat 796 lichamen in een beerput zouden zijn geplaatst. Een van de jongens die de botten in 1975 ontdekten, had het over 20 lichamen. De tank was alleen in gebruik tussen 1926 en 1937.
2. Het sterftecijfer in het katholieke opvanghuis was schrikbarend hoog; net zoals dat in heel Ierland schrikbarend hoog was. Een blogger becijferde dat kindersterfte elders nog hoger was. “Tussen 1925 en 1937 stierven 204 kinderen, dat is gelijk aan een sterftecijfer van 8,5%. In 1933 was de kindersterfte in Dublin 8,3%, in Cork 8,9%, in Waterford was 10,2% en in Limerick 13.2%.”
3. Het opvanghuis werd gerund door zusters én was in handen van de staat. Dit feit is volgens Tim Stanley belangrijk, omdat het aantoont dat het geen moreel verwerpelijk handelen van de rooms-katholieke kerk is. Het is geen katholieke tragedie, alswel een Ierse.
Stanley vindt dat er een vreemde dubbele moraal wordt gehanteerd. “Als een moslim iets barbaars doet (zoals genitale verminking), dan beweren media en politici snel (terecht) dat het een culturele en geen religieuze praktijk is. Maar als een katholiek zich schuldig maakt aan een misdrijf, wordt geschreven dat het een direct gevolg is van een dogma” schrijft hij.
“De realiteit is dat in beide gevallen je te maken hebt met een humaan en redelijk geloof, dat verkeerd wordt beoefend door verkeerde mensen”. Bovendien, zo besluit hij, de cultuur van de katholieke kerk is drastisch veranderd sinds Tuam is gesloten. De verwaarlozing van kinderen is geen katholieke aangelegenheid. “Het is een menselijke zaak en gelukkig een die in onze samenleving niet langer wordt getolereerd.”
Massagraven heel gebruikelijk
Bovendien werd vóór de jaren 1960 algemeen aangenomen dat de lijken van hen die aan een besmettelijke ziekte stierven een bron van epidemie zijn. Het is heel goed mogelijk dat het massagraf werd gebruikt als een poging om een epidemie tegen te gaan.