Nederlandse katholieken storen zich aan de afwezigheid van vrijwel alle Nederlandse bisschoppen bij de dubbele heiligverklaring. Op social media kan het episcopaat geen goed doen, terwijl mensen enthousiast zijn over de bijzondere dag voor de rooms-katholieke kerk.
Een kerkhistorische dag vandaag met twee pausen die tegelijkertijd heilig zijn verklaard. Vrijwel alle Nederlandse bisschoppen waren niet aanwezig. Kardinaal Eijk verklaarde al eerder tegenover RTV Utrecht dat hij het te druk had. ‘Pausen blijven mensen, elk met zijn eigen talenten en elke tijd krijgt zijn eigen paus,’ zei hij afgelopen maandag. Ook de andere bisschoppen hadden het er niet voor over om naar Rome af te reizen voor een gebeurtenis die in 1000 jaar niet is voorgekomen.
Waarom de Nederlandse bisschoppen er niet waren, blijft onduidelijk. Priester Roderick Vonhögen interviewde de enige aanwezige, hulpbisschop de Jong. ‘Misschien hebben ze de agenda al vol gehad toen het hier kwam. Ik heb het idee dat ze hier al heel vaak komen. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat ik niet kon.’ aldus De Jong. Bekend is dat bisschop Punt een bedevaart naar Heiloo ondernam en bisschop Hurkmans in Lourdes verblijft.
Niet te spreken
Twee oud-woordvoerders van de Kerkprovincie zijn niet te spreken over de afwezigheid. Peter van Zoest liet op Twitter weten dat kardinaal Eijk nog meer in een isolement raakt. Jan Willem Wits vindt de move ‘opmerkelijk’. Hij weet niet hoe het komt, maar het valt wel op, aldus Wits: ‘geen behoefte aan pausbezoek, geen brief namens NL bisschoppen, magere representatie.’ Wits wees er fijntjes op dat de Nederlandse regering ‘in protocollair opzicht hoger vertegenwoordigd’ was dan de kerk.
Aad van Tongeren vindt het ‘erg treurig allemaal’. ‘Terwijl de boodschap en stijl van Franciscus Nederland veel te bieden heeft (…) Het NL-episcopaat handelt ondoorgrondelijk en soms ronduit ergerlijk.’ Oscar Meijer vindt de afwezigheid tekenend, en ‘geen reclame voor Nederlandse Kerkprovincie’.
Volgens eindredacteur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken Peter Fasol zijn Franciscus en Eijk ‘bepaald geen vrienden’. De Groninger Gerard Hilbrants slaat een hardere toon aan. Hij twittert: ‘Kardinaal @eijk afwezig bij heiligverklaring Pausen door agendatechnische onmogelijkheid. Me neus. Vaticaan ziet hem niet zitten!’ Die tweet werd onder meer door Nelly Stienstra, oud-voorzitster van het CRK, doorgestuurd.
Landelijk vicevoorzitter van de jongerenafdeling van het CDA Hans van den Heuvel vergelijkt de afwezigheid met de aanwezigheid van anderen: ‘Aanwezig in Rome zijn vrijwel alle kardinalen. Opvallend: kardinaal Eijk laat verstek gaan; namens NL is de Roermondse hulpbisschop er. Ook dát is opvallend: zo zijn bijna alle Belgische bisschoppen aanwezig in Rome, terwijl de NL-kerkprovincie slechts één bisschop stuurt.’ De Belgische aartsbisschop André-Joseph Léonard was vanmiddag in Rome en hoopt vanavond op tijd terug te zijn om ook voor te gaan in een dankviering in Brussel. In totaal waren 150 kardinalen en zo’n 1000 bisschoppen bij de plechtigheid vanmorgen op het Sint Pietersplein aanwezig.
Stempel op geschiedenis
De twee nieuwe heiligen drukten ook allebei als geen enkele andere paus van de moderne tijd hun stempel op de geschiedenis. Johannes XXIII deed dat door het samenroepen van het Tweede Vaticaanse Concilie, dat de katholieke Kerk bij de tijd moest brengen. De Poolse paus Johannes Paulus II, de eerste niet-Italiaanse paus sinds de zestiende eeuw, door zijn stempel te drukken met zijn bijdrage in de val van de Berlijnse Muur en de omwentelingen in zijn vaderland Polen en in de rest van Oost-Europa. Johannes Paulus II nam ook het initiatief voor de nieuwe evangelisatie en werd de recordhouder van het aantal zalig- en heiligverklaringen.
Angelo Roncalli werd op 25 november 1881 geboren. Hij was onder meer in Parijs en werd daarna patriarch van Venetië. Later werd hij tot paus gekozen en koos de naam Johannes XXIII. Hij overleed op 3 juni 1963 in Vaticaanstad. De Italiaanse paus leverde vooral een grote bijdrage tot de eenheid onder christenen en zal vooral de geschiedenis ingaan als diegene die in 1962 het Tweede Vaticaanse Concilie samenriep.
De Poolse paus Johannes Paulus II bestuurde de rooms-katholieke Kerk van oktober 1978 tot en met begin april 2005. Hij werd als Karol Jozef Wojtyla geboren op 18 mei 1920 in Wadowice, in de buurt van Krakau. Op 1 november 1946 werd hij in Krakau tot priester gewijd. Nadat hij in ons land ook een korte tijd geestelijke begeleider was van Poolse immigranten, werd hij in 1958 hulpbisschop van Krakau. In 1964 benoemde paus Paulus VI hem tot aartsbisschop van Krakau en in 1967 werd hij kardinaal gecreëerd. Op 16 oktober 1978 werd hij door 111 stemgerechtigde kardinalen tot paus gekozen. Hij was de eerste niet-Italiaanse paus sinds Adrianus VI (1522-1523). Hij overleed op 2 april 2005.
‘Paus van de vernieuwing en paus van het gezin’
Paus Franciscus onderstreepte dat Johannes XXIII en Johannes Paulus II allebei hebben samengewerkt met de heilige Geest om de Kerk dichter bij haar oorspronkelijke gestalte en bij de tijd te brengen, in overeenstemming met de gestalte die heiligen doorheen de eeuwen gaven. ‘Door het Tweede Vaticaanse Concilie samen te roepen heeft Johannes XXIII zijn trouw aan de heilige Geest bewezen. Dat was zijn grote dienst aan de Kerk. Hij was een paus die de heilige Geest heeft gevolgd.’
Met betrekking tot Johannes Paulus II zei de paus: ‘Hij was paus van het gezin. Dat benadruk ik graag nu wij ons volop voorbereiden op een synode over het gezin en de familie, die hij vanuit de hemel zal leiden en steunen. Mogen deze nieuwe heilige herders het volk van God met hun voorspraak helpen om de heilige Geest te volgen in dienst van het gezin en mogen zij getuige zijn van het geheim van de goddelijke barmhartigheid, die steeds hoopt en altijd liefheeft.’
