Het consistorie van kardinalen dat eind februari werd gehouden, werd geopend met een toespraak van kardinaal Walter Kasper. De toespraak zou geheim zijn, maar lekte uit via de Italiaanse krant ‘Il Foglio’.
Waarschijnlijk maakt paus Franciscus zich niet erg druk over dit lek. Aan het einde van het consistorie had hij Kasper uitgebreid bedankt voor zijn bijdrage, die ging over de kwestie van de communie voor mensen die gescheiden en hertrouwd zijn. Het lijkt erop dat de toespraak van Kasper een aanzet is voor de komende bijzondere synode over het gezin.
Kasper pleitte ervoor om de zaak te bekijken vanuit het perspectief van de mensen die lijden onder het feit dat zij door hun tweede huwelijk uitgesloten zijn van het ontvangen van de h. communie.
Het huwelijk is een band die niet verbroken kan worden: dat staat voor Kasper vast. Maar hij deed wel twee suggesties om de situatie voor de betrokkenen draaglijker te maken – en niet alleen voor hen. Uit recente enquêtes, onder meer gehouden op initiatief van de paus zelf ter voorbereiding op de bijzondere synode, is gebleken dat de meeste katholieken niet begrijpen waarom gescheiden katholieken niet te communie zouden mogen gaan.
De eerste suggestie van Kasper betreft het ongeldig verklaren van het eerste huwelijk. Het huwelijk bestaat dan als het ware niet meer en het tweede huwelijk is dan gewoon geldig.
Een kerkelijke rechtbank kan een huwelijk ongeldig verklaren als de hertrouwde gelovige er in geweten van overtuigd is dat zijn of haar vorige huwelijk niet meer te herstellen en dus ongeldig is. Kasper benadrukte dat dit niet alleen een juridische kwestie is, maar dat het pastorale element sterker benadrukt zou kunnen worden. Dus niet alleen de regels toepassen, maar ook kijken naar de persoonlijke situatie van elk individu.
Maar zo’n ongeldig verklaren kan niet altijd de oplossing zijn. Kasper wil de indruk vermijden dat een huwelijk altijd ongeldig kan worden verklaard en dat de kerk echtscheiding goedkeurt.
Daarom deed hij een tweede suggestie die tijdens de vroegste geschiedenis van het christendom de praktijk was. Wie gescheiden en hertrouwd was, kon na een periode van reflectie en boete opnieuw ter communie gaan. Is het niet beter, zo vroeg Kasper zich af, dat de kinderen uit dit nieuwe huwelijk hun ouders te communie zien gaan. Met andere woorden: is het niet beter dat ook hertrouwde ouders het goede voorbeeld geven aan hun kinderen?
Kasper waarschuwde dat de praktijk van de oude kerk geen kant-en-klaar recept is, maar wel dat het helpt om in het licht van het Evangelie bepaalde principes in de huidige tijd in de praktijk te brengen.
Duidelijk is dat het principe van het huwelijk als een sacrament dat niet verbroken kan worden ook in de visie van Kasper overeind blijft. Het verbreken van die band is nooit acceptabel. Maar dat hoeft niet ‘bestraft’ te worden met een levenslange uitsluiting van de h. communie, lijkt de boodschap van kardinaal Kasper waar de paus zich goed in kan vinden.