Sinds 1935 sluiten de Bosschenaren de kerstperiode af met een traditionele Driekoningenviering en bijbehorende optocht. Anno 2018 is het een spektakel in de binnenstad waar ook burgemeester Mikkers en bisschop De Korte van ‘s-Hertogenbosch een belangrijke rol in spelen. De viering vertelt niet alleen op een moderne manier het Bijbelse verhaal, maar heeft ook maatschappelijk een toegevoegde waarde. Geven en delen, zoals de Koningen dat doen, zoals het Kerstkind dat oproept, dat wil de organisatie o.a. voorstaan met deze viering.
Een traditie
Op een overvolle markt midden in ’s-Hertogenbosch zijn op zondagmiddag 7 januari, honderden kinderen en hun ouders bijeen voor de Driekoningenviering in de stad. Samen met Maastricht is deze Driekoningenviering de grootste in zijn vorm in Nederland. Het is een bijzondere traditie waar sommige deelnemers, waaronder twee van de koningen, al tientallen jaren bij betrokken zijn. De traditie begon in 1935 en wordt ieder jaar professioneler. Volgens de organisatie is dit de 81e keer dat de viering in deze vorm gehouden wordt, al is men daar niet helemaal zeker van. “Het is de 81e editie van de Driekoningenviering Den Bosch, maar we weten niet of ze in de tweede wereld oorlog ook door zijn gegaan.”
Katholiek.nl krijgt een kijkje achter de schermen van de organisatie en we zien hoe tientallen vrijwilligers zich gereed maken met schmink en toepasselijke kledij voor de optocht. Verschillende verenigingen uit de Bossche omgeving zijn er bij betrokken: de harmonie en schutterij ‘De Oude Schuts’ lopen mee om de Drie Koningen in een optocht te begeleiden naar de kathedraal. Iedereen volgt daarbij de Ster, het Licht wat naar het Kerstkind verwijst.
Buiten stroomt de markt verder vol en bij de hekken staat een vader met zijn twee kinderen. Hij vertelt ons dat hij al van kinds af aan naar de optocht komt. Vroeger toen hij zelf kind was en nu met zijn eigen kinderen. “Ik kom uit Loenen aan de Vecht, maar ben in Den Bosch opgegroeid. Ik wil deze traditie die ik van huis uit mee heb gekregen doorgeven. Het is een prachtige afsluiting van de kerstperiode.”
Bij het invallen van de avond begint de optocht, die wel wat wegheeft van een Sint Nicolaas intocht, op de Bossche markt. Het is ondanks de striemende kou een hartverwarmende aanblik, wanneer de Drie Koningen onder begeleiding van fakkels en lampionnen op hun kamelen aan hun tocht door de binnenstad beginnen.
Ondertussen horen wij ouders en grootouders aan hun (klein)kinderen het verhaal van de Koningen en Jezus vertellen. Op een gewone, ongedwongen manier. Straatcatechese pur sang!
Maatschappelijke waarde
Een belangrijke rol in het geheel is er weggelegd voor de burgemeester van ’s-Hertogenbosch, Jack Mikkers. Het is de eerste keer dat Mikkers de Driekoningenviering meemaakt, want hij is nog maar drie maanden de nieuwe burgervader van de stad. De stoet gaat vanaf de markt naar het stadhuis waar de Drie Koningen, de burgemeester en bisschop de weg naar de kerststal vragen.
Burgemeester Mikkers is duidelijk onder de indruk van dit initiatief: “Het is goed dat we oud en nieuw met elkaar verbinden. Daar is deze Driekoningenviering een mooi voorbeeld van. Ik ben een tijd geleden gaan lunchen met bisschop De Korte en daaruit bleek dat we veel voor elkaar en daarmee de maatschappij, kunnen betekenen. Wij vanuit de regels van de wet en de kerk vanuit hun religieuze inspiratie en motivatie. Ik vind het belangrijk dat we de met de katholieke kerk en natuurlijk met alle andere religieuze stromingen blijven zoeken om goede dingen te doen voor de samenleving”, aldus Mikkers.
Een vierde geschenk
Het Bijbelverhaal van de Drie Koningen is bekend: zij kwamen bij Jezus met hun geschenken: goud, wierook en mirre. Bijzonder in Den Bosch is dat de Drie Koningen en de Bossche gemeenschap nog een vierde geschenk wilden aanreiken van het Kind Jezus. In de kerstperiode hebben Bosschenaren en andere bezoekers van de Kerststal in de Sint Jan (er is zelfs een speciale actie van bewoners uit Alphen aan de Rijn geweest), speelgoed ingezameld. Bijna 10.000 stuks zijn verzameld in de kathedraal om deze te schenken aan de speelgoedbank, zodat het terecht komt bij gezinnen met kinderen die zich geen speelgoed kunnen veroorloven. Een maatschappelijk betrokken initiatief, waarmee het geven en het delen in de geest van het Kerstkind centraal komt te staan.
Het Bijbelse verhaal in ere gehouden en versterkt
Na een kort stuk lopen komt de stoet aan bij de kathedraal, waar geëindigd wordt met een korte ‘viering’. In een goed gevulde Sint-Jan zingen de aanwezigen samen en worden de geschenken, waaronder het vierde geschenk, overhandigd door de Drie Koningen en de kinderen aan het kindje Jezus. Burgemeester Mikkers leest het Bijbelverhaal van de Koningen voor en Mgr. De Korte gaat voor in gebed. Tot slot lopen alle aanwezigen naar de kerststal om daar een hulde te brengen aan het pasgeboren kind.
Het is goed te zien dat de kathedraal gastvrij is voor alle mensen in het gevolg van de Drie Koningen: gelovig, mindergelovig, niet-gelovig en rond het altaar een plaats biedt om op een laagdrempelige manier Gods Liefde ter sprake te brengen zonder belerend te zijn.
Aanwezigen reageren dolenthousiast en ook de organisatie is zichtbaar tevreden. Terecht, want ook dit is volgens ons een goede manier om de Bijbelse verhalen (en daarmee de kernwaarde van delen) op een moderne manier te vertellen. Er wordt dan ook niets afgedaan aan het Bijbelse verhaal. Het wordt op een laagdrempelige manier vertelt, zonder het de mensen door de strot te duwen of zoetsappig te worden.
Nieuwsgierig geworden?
Ook het tijdschrift ‘VIEREN‘, tijdschrift voor liturgie en spiritualiteit, geeft een uitgebreid inkijkje in deze bijzondere viering!
Foto’s en tekst: Willem-Jan Hanegraaf & Johanneke Bosman