Het is het jaar van Laudato Si’. Hoogste tijd om zelf in actie te komen, vonden we bij katholiek.nl. Daarom hebben we duurzaamheidsdeskundige Laura Graus gevraagd een aantal columns te schrijven met praktische, haalbare tips over het verduurzamen van je levensstijl.
door Laura Graus
‘Vertel eens Laura, hoe ben jij begonnen?’ Via mijn werk voor een gemeente kwam ik in aanraking met zwerfafval. Afval dat gewoon op de een of andere manier op straat is beland. Ik raapte een plastic broodzakje op. Zo’n broodzakje is gemaakt van grondstoffen. Daarvoor is energie gebruikt en iemand heeft het ding gemaakt, vervoerd en verpakt. Hoe lang heeft dat zakje zijn functie vervuld? Het zakje is nuttig geweest tussen de broodafdeling, de kassa en de deur van de supermarkt. Naast de deur raapte ik het op. Wat een verspilling!
Zo begon ik met mijn pagina Use-Less tegen over-verpakking.
Als je even rondkijkt op de plek waar de meeste mensen hun voedsel halen, zie je meer verpakkingen dan voedsel. Gelukkig zijn de meeste mensen in Nederland in de omstandigheden dat ze kunnen kiezen: ‘kies ik voor supermarkt A of B, of fiets ik een eindje verder voor C?’ Zo weiger ik te geloven dat de mensen in onze samenleving overgeleverd zijn aan het systeem. Je maakt iedere dag keuzes. Net zoals je om de paar jaar mag stemmen in een stemhokje, zo stem je ook iedere dag met jouw geld. Waar geef je het aan uit? Wie mag je geld veilig bewaren? En wat doen zij met jouw geld? Hierin kan je bewuste keuzes maken. Ik maakte de keuze minder te kopen en om mijn boodschappen met zo min mogelijk verpakkingen te halen. Dat is soms duurder, maar ook heel vaak goedkoper.
Trouwens, wist je dat juist de mensen die weinig te besteden hebben in Nederland de kleinste footprint hebben?
Inspiratie
Na het broodzakje ging ik me inlezen hoe ik duurzamer kon leven. ‘De Verborgen Impact’ van Babette Porcelijn betekende voor mij een keerpunt in mijn denken over duurzaamheid. De westerse levensstijl heeft een enorme impact en een groot gedeelte daarvan is verborgen. De hoeveelheid water die nodig is voor een stukje vlees staat niet op het etiket. De hoeveelheid bestrijdingsmiddelen die nodig is voor de productie van een spijkerbroek is voor de drager onzichtbaar. De directe schade zien wij ook niet, dat gebeurt op de plek waar het katoen geteeld wordt of op de plek waar het katoen geverfd wordt. Naast dit soort cijfers laat dit boek je zien waar je effectief verantwoordelijk kan zijn voor minder impact. Babette rekende uit dat nieuwe spullen de grootste impact hebben op onze planeet. Sindsdien ben ik tweedehands spullen steeds meer gaan waarderen.
Misschien heb je het gevoel dat jouw duurzame acties maar een druppel zijn op een gloeiende plaat?
’Niets is minder waar. Als Westerling is je impact mega-groot. We zijn ons maar bewust van een vijfde deel van de daadwerkelijke impact. Maar laat dat je niet moedeloos maken. Zie het als een kans. Elke stap die jij zet om je levensstijl te verduurzamen heeft dus ook een veel groter positief effect,’ aldus Babette.
Wil je gewoon praktische tips over huis-, tuin-, en keukenspullen? Hoe kan je nou leven met wat minder afval? Ook daar zijn uitstekende informatiebronnen over: het Zero Waste project en ‘Leven zonder afval‘ van Emily-Jane Townley. Dit zijn prima handleidingen om je afvalberg flink naar beneden te krijgen. Aan bod komen onder meer de dagelijkse boodschappen, kleding, persoonlijke verzorging, huishouding, feestjes en meer. Ook vind je er veel tips, ideeën en handige recepten.
Voor deze boeken hoef je niet naar de boekenwinkel te rennen, ze zijn ook als e-versie, tweedehands of bij de bieb te krijgen.
Beginnen om iets duurzamer te leven gaat niet van stel op sprong. Je verandert je denken, doen en je hele huishouden. Wil niet te veel in 1x en als het een keer tegen zit, wees mild tegen jezelf. Niet alles is verloren als je een keer niet volgens je eigen nieuwe standaarden leeft.
…plús verantwoordelijkheid producenten
Ik ben opgegroeid met de postbus 51 spot ‘een beter milieu begint bij jezelf’ Als wij als consument maar minder afval op straat zouden gooien, dan zou er ook een stuk minder zwerfaval zijn. In die gedachte wordt volledig voorbijgegaan aan de rol van de verpakkende industrie. Wie bepaalt dat mijn shampoo alleen in een eenmalig te gebruiken plastic fles zit? Wie zorgt ervoor dat de pindakaas nu zelfs in handige portieverpakkingen in de supermarkt ligt? Een eyeopener hierover is een betoog over plastic en zwerfafval dat onlangs verscheen in De Correspondent. Dit artikel (‘Briljant bedacht: hoe de plasticindustrie het idee verkoopt dat de burger z’n ‘eigen’ plastic op moet ruimen‘) is een pleidooi voor producentenverantwoordelijkheid.
Meer (politieke) aandacht voor producentenverantwoordelijkheid betekent niet dat je als consument achterover kan leunen. Juist door je bewust te zijn van je rol als consument kun je eens kritisch kijken naar al die producten waarvan je de verpakking ‘netjes kunt recyclen’. Kan het ook anders? Spreek de producent eens aan op zijn verantwoordelijkheid of besluit dat je producten niet meer koopt als ze overvloedig verpakt zijn.
Laura Graus is de oprichter van Use-Less. Sinds 2016 deelt ze op verschillende media een (bijna) dagelijkse dosis duurzaamheid. Ze balanceert op de dunne lijn tussen meedoen in de maatschappij en haar streven om zo min mogelijk impact op onze aarde te hebben. Laura is opgeleid als bioloog en na verschillende banen in de communicatie werkt ze nu als Adviseur Duurzaamheid bij een gemeente waar ze zich bezig houdt met circulaire economie en het beperken van de CO2-impact van de eigen organisatie. Ze is getrouwd en heeft een dochter van zes.