“Waakzaamheid blijft nodig,” dat was de boodschap die Lilianne Ploumen de aanwezigen meegaf tijdens de laatste Catharinadag die vrijdag 23 november werd gehouden.
Onder de titel de Katharsis van Catharina organiseerde de stichting Christine de Pisan in samenwerking met de KNR voor de laatste maal een bijeenkomst rond de positie van vrouwen in kerk en samenleving. De stichting heeft moeten besluiten te stoppen met het organiseren van deze bijeenkomsten. Deze laatste bijeenkomst stond in het teken van het terugblikken naar wat de Catharinadagen opgeleverd hadden en vooruitkijken naar de toekomst.
Mede-organisator vanaf het eerste uur Henri Geerts nam de aanwezigen mee op een wandeling langs de Catharinadagen die er sinds 2001 gehouden zijn. De onderwerpen waren zeer divers van personeelsbeleid om vrouwen in hogere posities te krijgen, verschillen in leiderschapsstijlen, beeldvorming in de media, vrouwen en mannen in de zorg, afscheid van het leven, armoede en barmhartigheid. Constante factor tijdens al deze dagen was echter de invalshoek vanuit vrouwen.
Goede herinneringen
Lilianne Ploumen begon haar verhaal met de goede herinneringen die ze had de vele vrouwelijke religieuzen in haar familie. Krachtige vrouwen die in die tijd hun eigen keuzes maakten en niet als vanzelfsprekend trouwden en kinderen kregen, maar kozen voor een opleiding en ontwikkeling, om zich in te zetten voor zorg, onderwijs en voor ontmoeting met andere mensen en andere culturen. Ook in haar latere leven heeft ze tal van dit soort vrouwen ontmoet. Zusters in Zuid-Soedan die bleven toen iedereen in de burgeroorlog daar wegtrok omdat ze de mensen gewoon niet het gevoel wilden geven door iedereen in de steek gelaten te worden.
Verworvenheden zijn niet vanzelfsprekend
Ze noemde ook zuster Patricia Fox, een Australische zuster die al 27 jaar zich inzet op de Filippijnen voor gerechtigheid. Ze is onlangs door president Duterte het land uitgezet omdat haar strijd voor mensenrechten hem niet aanstaat. Toch blijft ze vanuit Australië nu, zich inzetten voor de mensen daar.
Dit voorval is ook een waarschuwing voor ons. Want het is geen incident. Op diverse plaatsen in de wereld zijn presidenten aan de macht gekomen die verworvenheden van vrouwen lijken terug te draaien. We mogen deze verworvenheden nooit als vanzelfsprekend beschouwen.
Toch is dit voor Lilianne Ploumen geen reden om pessimistisch te zijn. Waar deze presidenten aan de macht komen lijken tegenbewegingen te ontstaan. Jonge vrouwen voelen zich genoodzaakt de straat op te gaan, Er zijn nog nooit zoveel vrouwen en kandidaten van minderheden in het congres gekozen. Haar eigen antwoord op het terugdraaien van de subsidies voor seksuele voorlichting en medische zorg voor vrouwen door president Trump vond veel bijval. Inmiddels is in meer dan 60 landen SheDecides actief en onlangs is SheDecides Congo van start gegaan. Een land waar de Kerk overigens actief in het geweer komt tegen de autoritaire politiek.
Hoop en vertrouwen
“Terugkijkend naar de vele voorbeelden van sterke vrouwen uit het verleden en in het heden, mogen we trots zijn op hen” besloot ze haar verhaal. “Het geeft hoop en vertrouwen. Als zij het kunnen, kunnen wij het ook. En hoewel dit de laatste Catharinadag zal zijn, zal hopelijk het idee achter deze dagen niet verloren gaan. We moeten waakzaam en alert blijven, maar ik heb er alle vertrouwen in dat met de vele moedige vrouwen die nu opstaan en zich bekommeren om rechtvaardigheid voor zichzelf maar vooral ook voor anderen we onze verworvenheden uiteindelijk kunnen blijven houden.”
Waarschuwing tegen opkomend rechtsnationalisme
De tweede spreeksters, prof. dr. Maaike de Haardt, tot voor kort verbonden aan de Radbouduniversiteit op het gebied Gender en Religie, sloot zich aan bij het verhaal van Lilianne Ploumen. Aan de hand van het verhaal van The Handmaids Tale, dat op dit moment als serie een ware hit is in vele delen van de wereld, liet ze zien dat vrouwen op blijven staan om zich te laten horen. Evenals de vorige spreekster, maakt zij zich zorgen over de opkomst van het religieuze fundamentalisme en de rechtse nationalistische politici die aan de macht komen. Naast Trump en Duterte, gebeurt het ook in Brazilië, Hongarije en Polen. Waakzaamheid is inderdaad geboden. Maar, in het uniform van deze dienstmaagden uit de serie, protesteren wereldwijd vrouwen tegen deze praktijken. Het boek en de serie laten ook een teken van hoop zien. Het kan en het moet anders, we mogen niet opgeven. Een andere vorm, een andere invulling van het christendom, van religie kunnen daaraan bijdragen. Het clericalisme, dat door verschillende mensen wordt gezien als mede-oorzaak van het toedekken van het misbruik, zal moeten veranderen. Een andere rol van de vrouw in deze kerk zal een bijdrage daartoe kunnen leveren. “Wij hebben iets te bieden. Er zijn genoeg goede krachtige voorbeelden van solidariteit, over allerlei grenzen heen. Er kan iets veranderen als we ons gedragen weten door God, die met ons is.” besluit Maaike de Haardt haar reactie.
Waakvlam brandend houden
Ook de laatste spreekster José Sanders is optimistisch. Hoewel de kerk nu in zwaar weer verkeert, zullen we de waakvlam brandend moeten houden. Zoals ook altijd de vrouwelijke religieuzen hebben gedaan. Zij hebben altijd de kaars laten branden om anderen in het licht te zetten. Van deze vrouwelijke religieuzen en door het werk in de kerk heeft ze geleerd dat tijd relatief is. Veranderingen in de kerk gaan langzaam, lijken soms nauwelijks aanwezig, maar ze zijn er wel. En als wij die waakvlam brandend weten te houden en door blijven geven zoals de zusters bij haar hebben gedaan, zal dat smeulende vuur van de geloofsgemeenschap, die het nu zo moeilijk heeft weer aanwakkeren.
Toch is dit voor Lilianne Ploumen geen reden om pessimistisch te zijn. Waar deze presidenten aan de macht komen lijken tegenbewegingen te ontstaan. Jonge vrouwen voelen zich genoodzaakt de straat op te gaan, Er zijn nog nooit zoveel vrouwen en kandidaten van minderheden in het congres gekozen. Haar eigen antwoord op het terugdraaien van de subsidies voor seksuele voorlichting en medische zorg voor vrouwen door president Trump vond veel bijval. Inmiddels is in meer dan 60 landen SheDecides actief en onlangs is SheDecides Congo van start gegaan. Een land waar de Kerk overigens actief in het geweer komt tegen de autoritaire politiek.
Hoop en vertrouwen
“Terugkijkend naar de vele voorbeelden van sterke vrouwen uit het verleden en in het heden, mogen we trots zijn op hen” besloot ze haar verhaal. “Het geeft hoop en vertrouwen. Als zij het kunnen, kunnen wij het ook. En hoewel dit de laatste Catharinadag zal zijn, zal hopelijk het idee achter deze dagen niet verloren gaan. We moeten waakzaam en alert blijven, maar ik heb er alle vertrouwen in dat met de vele moedige vrouwen die nu opstaan en zich bekommeren om rechtvaardigheid voor zichzelf maar vooral ook voor anderen we onze verworvenheden uiteindelijk kunnen blijven houden.”
Waarschuwing tegen opkomend rechtsnationalisme
De tweede spreeksters, prof. dr. Maaike de Haardt, tot voor kort verbonden aan de Radbouduniversiteit op het gebied Gender en Religie, sloot zich aan bij het verhaal van Lilianne Ploumen. Aan de hand van het verhaal van The Handmaids Tale, dat op dit moment als serie een ware hit is in vele delen van de wereld, liet ze zien dat vrouwen op blijven staan om zich te laten horen. Evenals de vorige spreekster, maakt zij zich zorgen over de opkomst van het religieuze fundamentalisme en de rechtse nationalistische politici die aan de macht komen. Naast Trump en Duterte, gebeurt het ook in Brazilië, Hongarije en Polen. Waakzaamheid is inderdaad geboden. Maar, in het uniform van deze dienstmaagden uit de serie, protesteren wereldwijd vrouwen tegen deze praktijken. Het boek en de serie laten ook een teken van hoop zien. Het kan en het moet anders, we mogen niet opgeven. Een andere vorm, een andere invulling van het christendom, van religie kunnen daaraan bijdragen. Het clericalisme, dat door verschillende mensen wordt gezien als mede-oorzaak van het toedekken van het misbruik, zal moeten veranderen. Een andere rol van de vrouw in deze kerk zal een bijdrage daartoe kunnen leveren. “Wij hebben iets te bieden. Er zijn genoeg goede krachtige voorbeelden van solidariteit, over allerlei grenzen heen. Er kan iets veranderen als we ons gedragen weten door God, die met ons is.” besluit Maaike de Haardt haar reactie.
Waakvlam brandend houden
Ook de laatste spreekster José Sanders is optimistisch. Hoewel de kerk nu in zwaar weer verkeert, zullen we de waakvlam brandend moeten houden. Zoals ook altijd de vrouwelijke religieuzen hebben gedaan. Zij hebben altijd de kaars laten branden om anderen in het licht te zetten. Van deze vrouwelijke religieuzen en door het werk in de kerk heeft ze geleerd dat tijd relatief is. Veranderingen in de kerk gaan langzaam, lijken soms nauwelijks aanwezig, maar ze zijn er wel. En als wij die waakvlam brandend weten te houden en door blijven geven zoals de zusters bij haar hebben gedaan, zal dat smeulende vuur van de geloofsgemeenschap, die het nu zo moeilijk heeft weer aanwakkeren.
Na een dankwoord van de dagvoorzitter zuster Tarcies aan de sprekers en ensemble werd ook het bestuur van stichting Christine de Pisan bedankt door zuster Mary Ringnalda namens het bestuur KNR. Met de organisaties van de vele Catharinadagen hebben zij gezorgd voor inspirerende bijeenkomsten. Samen met het bestuur KNR zal de organisatie zich binnenkort beraden hoe deze vlam doorgegeven kan worden. Want we moeten het vuur brandend houden en waakzaam blijven. Dat is deze dag wel gebleken.
Bron: www.knr.nl