De vliegramp met MH17 staat veel Nederlanders en mensen over de hele wereld op het netvlies. Nu – drie jaar later – kijken we terug op een periode van verdriet, woede, onbegrip, maar we herdenken ook. Afgelopen maandag is een monument onthuld voor de slachtoffers. Vanuit de gemeente Hilversum waren 15 slachtoffers te betreuren. Pastoor Jules Dresmé uit Hilversum heeft zijn grote betrokkenheid getoond door het bijstaan van de nabestaanden en gaf een toespraak bij de onthulling van het monument. Pastoor Dresmé vertelt zijn verhaal voor Katholiek.nl.

 

Op maandag 17 juli jl. herdachten we de ramp met de MH17. Zo’n 2000 nabestaanden kwamen samen in het hart van het Herdenkingslint met het aangeplante bomenbos en bij het nieuwe Nationale Monument. Ook koning Willem Alexander en koningin Maxima waren erbij aanwezig, leden van het demissionaire kabinet en de ambassadeurs van de andere landen die slachtoffers te betreuren hebben.

Het was een zeer gedenkwaardige en bewogen bijeenkomst. Zo veel mensen die treuren om hun lieve doden. Onder de 298 slachtoffers bevonden zich meer dan 80 kinderen en jongeren. Tijdens de Herdenking werden, waar mogelijk door de eigen nabestaanden, de namen en de leeftijden voorgelezen. Aangrijpend en confronterend is dat. Vreselijk. Dan dringt de omvang van de ramp en de grootte van het verlies diep in je ziel door.

Herdenken is helend

Maar herdenken is helend. Dat verzacht een beetje. Leed verbindt, verdriet samen delen maakt het iets lichter. Maar de pijn blijft. Die is soms opeens weer schreeuwend, maar altijd schrijnend aanwezig. Elke dag. MH17 is dagwerk. En naast het verlies is er ook boosheid. Het toestel werd uit de lucht geschoten. Het was een oorlogshandeling. Wie is verantwoordelijk? De vraag om gerechtigheid klinkt luid, en terecht. Samenkomen, het leed benoemen, woorden spreken, en het grote belang van rituelen. Het zijn allemaal voertuigen voor verwerking, troost en versterking. Zelf mocht ik op uitnodiging van de stichting MH17 tijdens deze Herdenking een toespraak houden. Ik vond het een enorme eer daar te staan. Ik voelde me verlegen en klein.

Betrokkenheid

Zelf ben ik daags na de ramp op 17 juli 2014 bij dit drama betrokken geraakt. In Hilversum waren 15 doden,waaronder drie hele gezinnen. In overleg met burgemeester Broertjes hebben we toen meteen de grote St. Vituskerk geopend voor rouw en condoleance. Duizenden mensen kwamen hierheen, de kerk bood een schuilplaats voor immens veel verdriet. Ook alle stoffelijke resten kwamen voor identificatie in Hilversum aan. Van de slachtoffers kende ik niemand. Het waren geen parochianen, de meesten zonder kerkelijke binding of achtergrond. Al snel heb ik met de nabestaanden van Hilversumse slachtoffers contact gelegd.

Gewoon er zijn, was wat ik deed. Telkens was ik diep onder de indruk en ontroerd door het leed wat hen was overkomen en hun levens compleet onderste boven haalde. De grote Herdenking voor hen vond in augustus 2014 plaats in de Vituskerk. Daarna volgden diverse kleinere herdenkingen waarin van de slachtoffers , een paar keer hele gezinnen, afscheid werd genomen. Het is te smartelijk voor woorden. Heel veel hebben we samen gedeeld. Jaren lang. Nu drie jaar. Met velen van hen heb ik een intense band gekregen. Toen het immense huilen bij hen iets verminderde, begon het bij mij. Ook mij heeft het flink beschadigd, maar het is niks bij de wonden die zij hebben opgelopen.

Zonnebloemenmonument

Verleden jaar stonden we samen rond ‘ons ‘ zonnebloemenmonument bij het Raadhuis in Hilversum. Vele uren hebben burgemeester Broertjes en ik met de direct nabestaanden in de pastorie doorgebracht. Toen zij in maart jl. de bomen plantten voor hun lieve doden in het ‘bomenbos’ in Vijfhuizen mocht ik er bij zijn. Het is allemaal emotie. Voor alle doden een boom, 298 stuks, hun namen erbij. Zo zijn ze allemaal bij elkaar. Daar groeien hoopvol de wortels van nieuw leven.

Woorden, gebaren en rituelen helpen. En recent op 17 juli stonden we met elkaar met duizenden bij het nationale Monument in Vijfhuizen. Herdenken helpt. “Vergeten is ballingschap, herinneren verlossing”, luidt een joods gezegde. Hoe waar dit is heb ik van heel nabij gezien en zelf ervaren. Die bloedhete, maar ijzingwekkende 17 juli 2014 werd de breuk in hun leven. In mijn toespraak op 17 juli jl. heb ik de tekst geciteerd: “..met de breuken in het leven, ja daar komt nieuw licht doorheen”. Tot slot een paar regels uit mijn toespraak:

“We zijn hierop een unieke plek . Waar alles samenkomt. Gecreëerd met liefde voor u. Een ‘nationaal monument’ omdat heel onze samenleving meeleeft, respect toont voor de doden, uw geliefden, en kracht en moed wil geven aan u, op uw ruwe weg van nabestaan naar voortbestaan.”