Dit weekeinde eindigt de gezinssynode in Rome. Drie weken lang vergaderden 360 synodevaders over het huwelijks- en gezinspastoraat. De Nederlandse en Vlaamse delegaties reageren uiteenlopend op de uitkomsten.
‘Er verandert niets aan de leer’
Kardinaal Eijk vertegenwoordigt het Nederlandse episcopaat in Rome. Hij is niet van plan de huwelijksmoraal te hervormen en denkt dat mensen daarin teleurgesteld zijn. “Ik zal ze herinneren aan de woorden van paus Franciscus tijdens deze synode dat aan de leer niets gaat veranderen. Daar sluit ik me graag bij aan,” zegt hij vandaag in Trouw.
Eijk: “Een belangrijke conclusie van deze synode is, dat de voorbereiding op een kerkelijk huwelijk goed moet worden vorm gegeven.” De aartsbisschop van Utrecht denkt erover het Italiaans model in te voeren. “Daar wordt precies uitgelegd wat het sacrament van het huwelijk inhoudt en wordt bijvoorbeeld ook over anticonceptie gesproken. Ik denk dat het goed zou zijn als zoiets dergelijks ook in Nederland wordt opgezet.”
Volgens Eijk is het voorkomen dat mensen scheiden belangrijker dan het verruimen van de toegang tot de communie. “Wel is het goed om opnieuw te benadrukken dat men als hertrouwd gescheidenen niet buiten de Kerk hoeft te staan. De Kerk is er ook voor hen en Gods genade komt ook tot hen op andere manieren dan door de Heilige Communie. Ook het horen en lezen van het Woord van God en het gebed zijn bronnen van zijn genade.” Hij zoekt het “meer in preventie. We moeten mensen gewoon beter informeren over wat de kerk van hen vraagt en er ook zijn als het misgaat.”
‘De kerk is veranderd’
Vanuit Vlaanderen zijn andere geluiden te horen. Maar liefst drie zuiderburen namen als synodevader deel: kardinaal Danneels, de bisschop van Gent Van Looy en de bisschop van Antwerpen Bonny.
Kardinaal Godfried Danneels zegt over de synode: “De kerk is veranderd. We zijn geëvolueerd van allerlei zaken opleggen naar luisteren. We zijn geen kerk meer die alleen spreekt, maar een die luistert. Het volk heeft een stem gekregen dankzij de paus. Met zijn populariteit zou hij macht kunnen uitoefenen, maar hij is diegene die luistert en stem geeft aan de mensen. Wat mij trof, is dat de Europese kerk niet meer alleen de richting bepaalt. Met name de bisschoppen uit Afrika hebben indruk op me gemaakt. En toch hoorde ik zelden het woord ‘ik’ gebruiken. Het ging over ‘wij’. De Kerk is niet langer een blok beton, elk land heeft zijn ideeën en de onenigheden worden niet langer verzwegen zoals dit vroeger het geval was”, aldus Danneels. “De Kerk is een groot schip dat traag een andere weg inslaat.”
De Antwerpse bisschop Bonny vult hem aan. “De tekst zal het accent leggen op de noodzaak om de voorbereiding en begeleiding van koppels naar het huwelijk te verbeteren. De bisschoppen geloven in het huwelijk tussen man en vrouw, gestoeld op een sterk engagement.”
De kwestie van de gemengde huwelijken en de communie voor gescheiden mensen, net als de positie van homoseksuele koppels, al dan niet in huwelijkse staat, zijn thema’s die volgens bisschop Bonny te belangrijk zijn om in enkele weken een definitief antwoord aan te reiken. “De tekst is een opening. Het was in sommige taalgroepen, bijvoorbeeld de Franstalige, soms onmogelijk om bepaalde onderwerpen op de tafel te leggen. We hebben dus meer tijd nodig, maar we hebben een proces van verandering opgestart sinds de verkiezing van paus Franciscus.”
Vandaag worden de puntjes op de i gezet – 1500 wijzigingen worden besproken en er wordt gestemd over de resultaten. Daarna gaat het einddocument als advies naar de paus. Hij bepaalt of er een reactie komt in de vorm van een rondzendbrief, de zogenaamde post-synodale exhortatie.