In een reactie op Facebook zegt de Utrechtse kunstenaar Dries Verhoeven het te betreuren gelovigen te hebben gekwetst met het toneelstuk ‘De Uitvaart’. ‘Ik heb nooit de intentie gehad het gebouw te ontheiligen of gelovigen te provoceren,’ liet hij eerder vanmorgen weten. ‘Ik durf te verdedigen dat ik met het project een lans breek voor de positieve aspecten van de katholieke uitvaartmis en haar rituelen.’
Verhoeven wil de bezoekers van de ‘happening’ bevragen over de waarde van hun denkbeelden en die van de maatschappij. ‘Als ik de provocatie al opzoek in het project, dan is dat die met de toeschouwer. Door de verschillende denkbeelden cru als “dood“ te benoemen, en door de bezoeker te vragen discutabele standpunten te reciteren, dwing ik hem tot autonome stellingname.’
Als Verhoeven de commotie had voorzien, had hij een kerk gekozen die is onttrokken aan de eredienst. ‘Door de positieve houding van de verhurende stichting hebben we dat destijds niet gedaan. De restauratie van de Willibrordkerk is een aantal jaren geleden met veel gemeenschapsgeld betaald. De vraag is wie dat gebouw toekomt op momenten dat er geen kerkmissen plaatsvinden. In een tijd waarin het kerkbezoek terugloopt, staat U voor de uitdaging om antwoord te geven op die vraag. Kan het gebouw relevantie hebben ook voor die mensen die Uw geloof niet delen?’ aldus Dries Verhoeven.
De kunstenaar wist echter dat er ophef kon komen. Voorafgaand aan de eerste uitvoering bracht hij wijzigingen aan. ‘In overleg met de beherende stichting hebben we besloten niets in de kapel te doen, betreden we niet het priesterkoor en zijn er geen visuele citaten van de consecratie, het meest heilige gedeelte van de katholieke mis. De avond heeft een besloten karakter, alleen mensen met een ticket voor het project betreden het gebouw. Voor allen van hen zal het duidelijk zijn dat ze geen daadwerkelijke katholieke dienst bezoeken. Daarmee waren wij in de overtuiging de kerk niet te ontheiligen, net zomin als een nagespeelde katholieke mis in bijvoorbeeld film- of televisieopnamen dat doet.’
Reactie aartsbisdom
Tegenover RTV Utrecht zegt het aartsbisdom: ‘Alles wijst erop dat er tijdens de voorstelling zaken plaatsvinden waar wij niet achter staan. Er zullen daarom in de toekomst duidelijke afspraken gemaakt moeten worden met de verhuurder wat er in het gebouw gebeurt. Het bisdom heeft dan wat ons betreft het laatste woord. We kunnen niet om de paar maanden de kerk opnieuw inwijden.’ Woensdag overleggen parochie en bisdom over de kwestie.
Gisteren liet het Sint Willibrordapostolaat weten de Willibrordkerk in Utrecht niet meer te gebruiken voor vieringen. Het bestuur concludeerde dat ‘deze voorstelling ontegenzeggelijk een ontwijdend karakter’ had. Per direct worden daarom geen eucharistievieringen meer gehouden in de kerk. Het bestuur laat de gelovige gemeenschap zo snel mogelijk weten wat de plannen zijn voor het hervatten van de vieringen ‘in een ander, werkelijk Godshuis’.
De kerk is jaren geleden al eens aan de eredienst onttrokken. ‘Nog geen vijf jaar later is het weer mis,’ zegt het aartsbisdom. ‘Woensdag is wat dat betreft een belangrijke vergadering.Æ