In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van aanstaande zondag, of in dit geval het feest van Hemelvaart: wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Hemelvaart
Ik ben met jullie
Hij is ‘opgevaren ten hemel’: ver weg, maar is Hij ook nabij? Jezus belooft het wel in het evangelie en de evangelist legt Hem dan woorden in de mond die vol zijn van de belofte aan Mozes gedaan bij de openbaring van de Godsnaam in de bandende doornstruik. Maar hoe is Hij dan nabij? De Traditie zegt – en de lezingen ondersteunen dit geloof – dat Hij nabij is door zijn gemeenschap, de Kerk. Het is een belofte én een opdracht. Deze nabijheid door de kerkgemeenschap is nooit ‘af’, moet steeds vervuld worden. Maar het wel een belofte die stimulerend kan werken, in de liturgie maar met name wanneer we gezonden worden, de wereld in.
Exegetische notities Evangelie
Matteüs 28,16-20
De laatste regels van dit evangelie verwijzen naar de berg in Galilea waar onderricht wordt gegeven, waar geleerd wordt. Een link met Handelingen is hier in vers 16 op zijn plaats. Jezus heeft gedurende 40 dagen een periode van beproeving doorstaan. Ook de leerlingen worden op de proef gesteld in hun wankele overtuiging omtrent de suprematie van de verrezen en verheerlijkte Christus. Er is twijfel. In afwijking van veel gangbare vertalingen is ‘hebben getwijfeld’ misschien niet de meest voor de hand liggende interpretatie, maar wel degelijk een correcte. De leerlingen hebben de beproeving doorstaan en dit wordt geïllustreerd met een diepe buiging zoals men in oudtestamentische tijden deed voor de godheid of voor zijn vertegenwoordigers; zoals zich hier voordoet ten overstaan van de verrezen en verheerlijkte Christus. Vervolgens echoot de doop van de eerste christengemeenschap in deze tekst. Doopte men aanvankelijk ‘in de naam van [de heer] Jezus [Christus]’, hier staat de trinitaire doopformule die van iets later tijd is en nog steeds gebruikt wordt.
De voltooiing van de wereld in vers 20 verwijst naar het einde van de tijd. Matteüs doet dat maar af en toe en doelt dan op het schema van de schepping die in zeven dagen, zeven fases tot stand kwam. Het eind van het evangelie krijgt op deze manier een apocalyptisch element.
De formule ‘ik ben met jullie’ is niet alleen de taal van het Verbond, van ‘God-met-ons’, maar ook een aanwezigheidsverklaring die aandacht vraagt. Tot de verwoesting van de Tempel is Gods aanwezigheid, de sjechina, gegarandeerd in de Tempel, en nu die verwoest is ook daarbuiten. Er hoeven maar twee of drie mensen in zijn naam bijeen te zijn en God is aanwezig in de geschiedenis van de wereld.
Themastelling
Het woord ‘geest’ in de brief aan de Efeziërs (1,17) zouden we nu ‘genade’ noemen. Zodra dit begrip in de lezingen van vandaag wordt doorgevoerd krijgen we een rode draad. Deze loopt van de genade van getuigen van verrijzenis en nieuw leven tot aan de genade die voortkomt uit de erkenning van de aanwezigheid van de verheerlijkte Christus van nu tot aan het einde van de tijd.
Bij deze rode draad is de uitbreiding van het missiegebied impliciet. Het zendingsmandaat is niet langer exclusief voor joden, maar ook voor heidenen om álle naties tot leerling te maken door te dopen en te onderwijzen, ofwel te evangeliseren.
Dat de doopformule trinitair is geworden is niet zo verwonderlijk: de drie-eenheid in tijd en ruimte staat voor de onvoorwaardelijke aanwezigheid van Christus.
Suggestie
21 mei – internationale dag van de culturele diversiteit
21 mei is door UNESCO uitgeroepen tot de ‘internationale dag van de culturele diversiteit.’ Zij willen het mogelijk maken dat mensen stil kunnen staan bij het belang en het begrip van de waarden van culturele diversiteit en hoe we ‘samen kunnen leven’. In de viering zou er aandacht voor kunnen zijn; zeker in gemeenschappen die cultureel divers zijn. Hierbij kan aangehaakt worden bij de oproep van Jezus in het evangelie van vandaag ‘Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen.’ Jezus’ oproep ging verder dan de Joden; hij roept echter niet op hen tot ‘één volk’ te maken’. Verschillen mogen blijven als we maar samen ‘onderhouden dat wat ik (Jezus) ons bevolen heb’: God, jezelf en je naaste liefhebben… ongeacht zijn of haar culturele achtergrond.
De teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.