In het interview van aartsbisschop van Utrecht Wim Eijk met journalist Twan Huys (Nieuwsuur) greep de woordvoerder van de aartsbisschop tweemaal in toen het over homoseksualiteit en de doodstraf ging. Roland Enthoven vertelt tegenover CommunicatieOnline.nl waarom hij dat deed.
Enthoven: “Ik heb vooraf afspraken gemaakt met de redactie van Nieuwsuur over het interview. Het hoofdonderwerp was kerksluiting, wat ook verder overduidelijk uit de reportage en de onderdelen ervan blijkt. Daarnaast zouden er een paar subthema’s zijn, bijvoorbeeld het beleid van paus Franciscus. Op enig moment wilde de redactie nog het homohuwelijk in Ierland aandragen, maar daarop heb ik gezegd: nee, daarover wil de kardinaal niets kwijt, want in oktober is de bisschoppensynode en Eijk is gevraagd vooraf geen publieke uitspraken te doen over dergelijke onderwerpen. Daarmee is de redactie akkoord gegaan.”
“Ja, het onderwerp werd op het eind van het gesprek nog via 20 jaar oude collegecitaten ingebracht. Ik was daar enorm door verrast en vond dat niet kunnen. Vandaar dat ik ingreep en mijn punt duidelijk moest maken. (…) We hebben het er achteraf nog uitgebreid over gehad, en daar ben ik het dus fundamenteel mee oneens. De afspraken waren zo duidelijk en werden zo duidelijk overtreden. Ik ben niet lichtzinnig geweest, het is geen gewoonte van me om een interview te onderbreken – ik heb het zelfs nog nooit eerder gedaan. Het was ook geen live-uitzending, anders was het wat anders geweest.”
Over de opinie die Eric van den Berg op deze website zaterdag schreef (‘Een dramatisch interview‘) zei Roland Enthoven tegen de redactie van CommunicatieOnline.nl: “Ja, dat is een analyse geweest, en als je alleen op de uitzending afgaat, kan ook de vraag rijzen waarom ik heb ingegrepen. Maar de afspraken vooraf waren zo sluitend en helder. We hebben veel meer interviewverzoeken gehad de laatste tijd om over onderwerpen als homoseksualiteit en dergelijke te praten, maar die hebben we steeds afgewezen om dezelfde reden. Dat het dan toch zo zou worden ingebracht… dat had ik niet verwacht.”
Reactie Nieuwsuur
In de reacties onder het artikel op CommunicatieOnline.nl reageert hoofdredacteur van Nieuwsuur Joost Oranje op de katholieke persvoorlichter. Joost Oranje: “Voor het interview met bisschop Eijk had Nieuwsuur als thema gekozen voor de leegloop van de RK Kerk in Nederland, de impopulariteit van (en het verzet tegen) bisschop Eijk onder een deel van de katholieken en het contrast met de populariteit van de Paus. Tijdens de voorbereidingen is inderdaad gesproken over het Ierse referendum over het homohuwelijk en de reacties uit het Vaticaan op de uitslag (‘nederlaag voor de mensheid’) als apart onderwerp. Enthoven maakte toen duidelijk dat hij het Ierse referendum niet binnen de oorspronkelijke opzet vond passen, ook omdat Eijk er vanwege de bisschoppensynode niets over kon en wilde zeggen. Hier hadden wij begrip voor en we hebben deze kwestie dan ook niet aangekaart.”
Oranje: “Er is echter geen enkele afspraak gemaakt over het al dan niet bespreken van het thema homoseksualiteit. Net zo min als we vooraf hebben gesproken over de doodstraf (waar Enthoven tijdens het interview óók bezwaar tegen maakte). In het gesprek heeft Twan Huys de bisschop gevraagd of het mogelijk is dat niet alleen de Nederlandse cultuur maar ook de standpunten van de katholieke kerk bijdragen aan de leegloop van de Kerk. Als voorbeelden van die standpunten zijn zowel de collegedictaten van Eijk over homoseksualiteit als diens opvattingen over de doodstraf voorgelegd. Een normale en journalistiek verdedigbare handelwijze. Nogmaals: in de voorbereiding is geen enkele afspraak gemaakt over thema’s als homoseksualiteit en de doodstraf in het algemeen. Nieuwsuur zou ook nooit akkoord kunnen gaan met dergelijke afspraken. Het moet ons binnen de vooraf besproken thematische kaders volledig vrij staan de vragen te stellen die wij journalistiek relevant en belangrijk vinden. Dat is dus ook in dit interview gebeurd.
Waarom hebben we dan het ingrijpen van Enthoven tijdens het interview uitgezonden? Omdat deze ingreep inhoudelijk bepalend was voor het vraaggesprek. Twan Huys stelde de vraag of de standpunten van de Katholieke Kerk en van bisschop Eijk in het bijzonder mogelijk bijdragen aan de impopulariteit van de Kerk. Het is onze journalistieke taak die standpunten te concretiseren en daarnaar te vragen. Enthoven heeft zelf de afweging gemaakt om tijdens de opnames een interview te onderbreken en had zich moeten realiseren dat zijn ingreep daarmee onderdeel werd van het gesprek en bovendien tekenend was voor het kennelijke taboe hierover in de RK kerk. De kijker heeft er recht op dat dan ook te zien.”
Bekijk het fragment terug: