De exhortatie (pauselijke aansporing) ‘Amoris laetitia’ (De vreugde van de liefde), die paus Franciscus vorig jaar schreef, is voor een aantal katholieken een reden voor grote zorg. Ze vrezen dat dit schrijven de deur openzet voor het toelaten tot de communie van katholieken die gescheiden en voor de wet hertrouwd zijn. Dat zou een aantasting zijn van het huwelijk als sacrament.
Huwelijk en gezin
Vier kardinalen schreven een brief aan de paus waarin ze opheldering vroegen over deze kwestie. Ze kregen geen antwoord. In een commentaar schetst de hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad, Henk Rijkers, een apocalyptisch beeld van een Kerk die verscheurd zal worden over deze kwestie omdat ook binnen deze Kerk huwelijk en gezin niet meer onaantastbaar zijn. De paus moet daarom op zijn vingers worden getikt, aldus Rijkers.
Een artikel van de Britse journalist Austen Ivereigh op de Amerikaanse website Crux noemt dergelijke zienswijzen van behoudende katholieken ‘belachelijk’. De paus verandert niets aan de kerkelijke leer over het huwelijk en exhortatie is een grote lofzang op het onverbrekelijke huwelijk.
Overspel
De Amerikaanse kardinaal Edmund Burke, een van de vier briefschrijvers, vindt dat mensen die overspel bedrijven niet tot de sacramenten moeten worden toegelaten en dus niet te communie kunnen gaan. Maar niet iedereen die gescheiden is, heeft zich aan overspel schuldig gemaakt. Burke scheert een vrouw die haar gewelddadige echtgenoot heeft verlaten over dezelfde kam als iemand die regelmatig vreemdgaat.
Dat laatste wil paus Franciscus nu juist voorkomen. In Amoris laetitia schrijft hij dat dit soort gevallen individueel moeten worden beoordeeld en niet op een hoop kunnen worden gegooid op situaties waarin echtgenoten elkaar willens en wetens bedriegen.
Uitzondering
De vrouw uit het voorbeeld zou als ze opnieuw zou trouwen, na een uitgebreid gewetensonderzoek met behulp van een pastor, opnieuw toegelaten kunnen worden tot het ontvangen van de sacramenten. Nergens in Amoris laetitia staat dat dit de regel is, maar wel dat er op de regel uitzonderingen kunnen worden gemaakt.
Kerkelijke wetten, zo benadrukt paus Franciscus keer op keer, kunnen niet altijd zonder meer worden toegepast. Dat is wat mensen als Burke nu juist wel willen. Het is geen kwestie van handhaven van de wet tegenover het afschaffen van de wet. De vraag is of de wet in alle gevallen even onbarmhartig moet worden toegepast. Het is duidelijk aan welke kant paus Franciscus staat in deze discussie.