In het bisdom Rotterdam mogen pastores elke vijf jaar 3 maanden sabbatverlof houden, 3 maanden vrij van je werk, maar geen vakantie. Hierbij ‘staat het motief van ‘herademing’ voorop: zich opnieuw opladen, zich uitdrukkelijker hechten aan God als de Bron van leven en liefde…. Groei in spiritualiteit; hoe staat het met mijn gebeds- en geestelijk leven; welke bronnen ter bezinning worden aangeboord of verwaarloosd; wat blokkeert of bevordert de eigen levens- en geloofsgeschiedenis?’ Pastor Winfried Kuipers ging naar de Filippijnen, maar de reis liep anders dan gepland. Op katholiek.nl vertelt hij zijn verhaal.
Ik besloot naar de Filippijnen te gaan om daar een studie te doen over de Oosterse religies, met als vraag: zit er in die religies een openheid naar andere religies toe, een mogelijkheid tot respect voor andere religies en zo een kans om in vrede met elkaar deze aarde te bewonen?
Ik ging daarom naar de School of Eastern Religions in het Focolarestadje Peace in Tagaytay. (zie: www.accoglienza.com.ph). Van mijn reis en van de studie heb ik aparte verslagen geschreven, zie: www.internetpastoor.nl onder ‘Nieuws’.
Het sabbatverlof verliep wel heel anders dan ik me voorgesteld had. Het werd één groot avontuur: op de 4e dag van mijn verblijf barstte de Vulkaan Taal uit. Ons huis stond op de rand van het kratermeer. Na twee aardbevingen ’s avonds zijn we midden in de nacht met 16 seminaristen en 5 priesters gevlucht. We wisten niet waarheen, maar onderweg kregen we contact met het diocesaan seminarie in Manilla en daar konden we opgevangen worden.
We zijn een maand geëvacueerd geweest en van de studie kwam weinig terecht.
Heel bijzonder was hoe we van alle kanten hulp aangeboden kregen. Er kwamen tassen vol kleding en toiletartikelen van een seminarie, dat onder de studenten en priesters voor ons ingezameld had.
We bezochten de kathedraal en allerlei andere kerken. In Manilla is de kerk van de “Zwarte Nazarener”. Daar staat een beeld van Jezus met een zwarte huid. Lange rijen mensen stonden voor een smal trapje achter de kerkmuur op door een klein gaatje in de muur de hiel van de voet van het beeld te kunnen aanraken of kussen. Het zal nu niet meer mogen.
De evacuatie gaf wel gelegenheid de Filipijnse kerk en gelovigen te leren kennen. De kerken zitten daar nog vol. In Manilla heeft het aartsbisdom heel veel gebouwen en faciliteiten. We zaten in een centrum voor de opleiding van catecheten. Daar waren veel vormingsbijeenkomsten voor allerlei groepen, vaak onder begeleiding van religieuzen. Altijd hielden ze vieringen, de staf bad mee met het morgen- en avondgebed. De Filippino’s zijn zeer devoot. Ze hebben heel veel heiligenbeelden en rozenkransen.
In Las Pinas waren op zondag 12 missen in de parochie en in de Natuurkerk (kerk zonder muren met wel 1000 boomstammetjes als zitplaatsen) zat het in elke zondagsmis zo vol dat er nog tientallen mensen rondom stonden. De eerste mis was al om 7.00 uur (door de weeks 6.00 uur) en ik deed de laatste om 19.45 uur. Met ook zo’n 400-500 mensen. Elke zondag is één van de missen kindermis. Maar ook in de andere diensten zaten veel jeugdigen en jongeren. Na afloop komen velen van hen de zegen van de priester vragen. Dat doen ze ook als ze me op straat tegenkomen. Een klein meisje ging eerst naar haar moeder om te vragen of ze naar me toe mocht gaan. Waarop de moeder ook mijn zegen vroeg. Aandoenlijk.
Per week zijn er wel 2 of 3 huwelijksvieringen. Elke zondag 20 à 30 dopelingen. Ik maakte een eerste H. Communieviering mee van een school met 30 communicantjes. Op zaterdag. Meisjes als bruidje, jongens ook allemaal in uniform.
De ouders brachten ze één voor één binnen, maar de vrouwen gingen daarna rechts in de kerk, de mannen links zitten. Overigens waren er naast de 30 moeders maar 10 vaders aanwezig en geen verdere familie. De priester hield een zeer dogmatische preek, meer op de ouders dan op de kinderen gericht. De priesters zijn hier nog echt sacramentenbedienaren.
Ik zie hier ook propaganda voor natuurlijke geboortebeperking en pro-life-affiches en waarschuwing voor drugs. De kerk heeft nog een grote invloed op de moraal van de mensen.
De parochie heeft ook een medische post waar de armen gratis medische hulp kunnen krijgen.
Op 30 januari hebben collega Roque uit India en ik een boeddhistische tempel bezocht in Manilla. Heel interessant. Deze liberale tak van de boeddhisten heeft een school, kent de Focolarebeweging goed en heeft dezelfde idealen: vrede, respect, liefde etc. We werden rondgeleid door een katholieke student die veel vergelijkingen maakte tussen bijvoorbeeld onze Mariaverering en een vrouwelijke boeddha/modelfiguur. Ze bidden ook, maar dan niet tot een persoonlijke God, maar tot ‘het leven in het algemeen’, bestaande uit 4 niveaus: de hemel, de mensheid, de dierenwereld en de hel. De hogeschool/universiteit is tweejarig en geeft les in dans, toneel en zang. Eten doen ze in stilte met eerst tien minuten dankgebed, meditatie over voedselbereiding en gebed voor de koks.
Bij de zusters franciscanessen heb ik de Mis gedaan. Ook nu was er weer een aantal kinderen bij dat hun eerste heilige communie ging doen. Eén ervan wil priester worden.
Ik bezocht het eiland Romblon, waar zeer veel kerkbezoek is. Ook kinderen komen dagelijks naar de kerk, voor communievoorbereiding ofzo. Meerdere malen per dag wordt de rozenkrans gebeden. Het angelus gaat door luidsprekers over het hele dorp, net als bij een moskee de gebedsoproep. Kinderen vragen in de kerk, maar ook op straat de zegen aan mij. De bootreis begon en eindigde met een gebed door de intercom. Ik moet van alles zegenen: zelfs muntjes die onder een nieuw huis voor de drempel in de grond gestopt worden.
Ik kreeg een kamer op de pastorie van de kathedraal. Fijn om toch weer een eigen kamer te hebben. Maar ook hier: de douche werkt niet, geen spoelbak bij de wc, geen toiletpapier, alles met emmers doen, een vieze wastafel en houten toiletkastje dat sinds haar bestaan waarschijnlijk nooit een keer schoongemaakt is. Oude tandenborstels en lege shampoozakjes vulden de plankjes. Aan alle kanten hebben de muren, vloer en plafond gaten waardoor de hagedissen en kakkerlakken vrij in- en uitlopen.
Met seminarist John Paul heb ik de bisschop bezocht. Die woont in een prachtig paleis aan de zee, met veel personeel en… blaffende honden. Zijn diocees en het aantal priesters en parochies is wel vergelijkbaar met bisdom Rotterdam. De bisschop ontving ons gewoon in polo en spijkerbroek. Hij gaat ook elke ochtend zwemmen.
Vanochtend werd ik al om 4.40 uur wakker door… het rozenkransgebed dat uit de luidsprekers op het kerkplein schalde. Dat zal elke ochtend zo zijn.
Morgenochtend is het Aswoensdag. Dan gaan we naar een stille plek voor bezinning. Het schijnt trouwens dat ik als 60-plusser niet meer hoef te vasten. Toch een voordeeltje van mijn ouderdom!
Hier leren alle kinderen nog biechten. Ze krijgen zangles in de kerk onder schooltijd. Er zijn ochtendleerlingen en middagleerlingen omdat de school te klein is voor alle kinderen. Een oplossing voor de scholen die hier weer gaan starten. 3 Missen per dag. De parochie heeft een eigen lijkwagen.
Zaterdagochtend en dinsdagochtend waren om 7 uur de eerste heilige communievieringen (zie foto) per school. Zaterdag waren er meer dan honderd kinderen. Vanochtend de helft. Alle meisjes als bruidje met wit sluiertje. Geen versierde kerk, alleen ouders aanwezig.
Zondagmorgen met bisschop gecelebreerd in een volle kerk. ’s Middags vertrok ik met de boot naar Tablas naar een seminarie. Dat ligt prachtig in tropische natuur, met uitzicht op zee. Seminaristen waren druk met voorbereiding van optreden ’s avonds. Eerst heb ik de rector begroet, daarna heb ik met enkele seminaristen gesproken. Ze kennen Engels, maar durven het niet allen te spreken. Er zijn 19 seminaristen waarvan 5 theologie doen, de rest middelbare school buitenshuis en de jongste twee zelfs nog graad 11 en 12 basisschool, wat bij ons groep 8 is.
’s Avonds hadden de seminaristen een Award-avond, met danswedstrijd en prijzen voor sportcompetities die afgelopen jaar gehouden waren. Twee partijen speelden onder het thema ‘één zijn’. Ik werd in de jury gevraagd. Na de prijsuitreiking (etenswaren en snoep) was het vrij dansen op popmuziek. Dansen doen ze hier graag. Maar er waren geen meisjes om mee te dansen. Na wat aarzeling ben ik mee gaan doen, omdat ik het hele weekend geen beweging had gehad.
De volgende ochtend gingen we naar een zuster-heremiet. Een opgewekte, nog jong aandoende zuster die direct van alles meegaf (rozenkransen). Tot mijn verbazing woonde ze niet afgezonderd, maar vlak bij vissershutjes. En ze had een huishoudster. En 6 honden en 5 katten met blauwe ogen. Wij moesten onze schoenen uitdoen en sloffen aantrekken bij binnenkomst, maar die vies uitziende beesten liepen gewoon vrij in en uit en de oudste afgetakelde kat had ze voortdurend op schoot. Ze was dus niet bepaald eenzaam. Haar woning was naast het huis van haar overleden vader. We hebben aardige gesprekken gehad over kerk in beide landen.
’s Avonds heb ik de Mis gedaan in het seminarie en na het avondeten kort met de seminaristen samengezeten en heel summier mijn levensgeschiedenis verteld. En een oproep gedaan naar Nederland te komen. Na afloop een persoonlijk gesprek met een seminarist gehad, die een vader heeft die tegen zijn keuze is. Hij voelde er wel voor naar Nederland te komen.
Toen ik terug was in Tagaytay kreeg mijn sabbat een onverwacht einde: president Duterte bepaalde dat alle buitenlanders binnen drie dagen het land uit moesten vanwege het Coronavirus. In het gebied waar wij zaten was nog geen corona: we liepen er sinds de vulkaanuitbarsting al met mondkapjes. Het was voor mij een moeilijke beslissing: in Nederland was het coronavirus al wijd verspreid. De priesters in het priesterhuis in het Mariapolicentrum drongen aan: ‘Blijf toch hier. Je kunt hier nog wel een jaar blijven.’ Maar in overleg met mijn bisschop en pastoraal team hier in Nederland besloot ik toch terug te gaan. Ik hoorde in die laatste week een heel naar verhaal over de medische behandeling van een oom van een seminarist. Zie mijn verslag op mijn website.
Op de laatste ochtend heb ik snel een samenvatting van mijn zelfstudie gemaakt, die ik na het voortijdig vertrek van de studenten naar hun eigen landen Vietnam, Korea, Thailand en Indonesië, toch voortgezet had met behulp van collegetraktaten.
Pastor Winfried Kuipers is priester van het bisdom Rotterdam; gewijd in 1981 door mgr. Simonis. Sinds 2010 is hij pastoor van de parochie Christus Koning in Berkel en Rodenrijs, Nootdorp, Pijnacker, Bleiswijk en Bergschenhoek. Daarnaast is hij mede-oprichter en al 23 jaar begeleider van de Zomerkampen van het bisdom Rotterdam. Op zijn website internetpastoor.nl publiceert hij onder meer zijn Preek van de Week en gebeden en liederen met nieuwe teksten.