Deze zondag hebben online kerkdiensten een enorme boost gekregen. Iedere kerk staat voor de uitdaging hoe ze parochianen en gemeenteleden kunnen bereiken. Ik maakte een rondgang.
door Eric van den Berg
Waar fysieke kerkdiensten niet meer mogelijk is, zijn (online) media dé oplossing: ze maken hun kernfunctie waar: ze mediëren.
Zoals de landelijke televisie. Daar kon je kijken en luisteren naar scriba René de Reuver vanuit de kapel van het dienstencentrum van de PKN en de wekelijkse Eucharistieviering van KRO-NCRV, ditmaal uit Sneek.
Dit is direct een pleidooi om deze NOOIT van de publieke omroep te weren. Celebrant pastoor Peter van der Weide sprak dat ook uit: “Juist vandaag komt tot uiting waarom deze Eucharistieviering voor is bedoeld: voor hen die om wat voor reden dan ook niet naar de kerk kunnen komen.”
(minister Slob, leest en kijkt u mee?)
Coronaviering
Verreweg de meeste media-aandacht kreeg de ‘coronaviering‘ van dominee Otto Grevink. Zo’n 500 mensen volgden de Tilburgse viering deze morgen, die in totaal ruim 9.000 views had.
Je kunt de samenvatting van 15 minuten terugkijken; featuring mijzelf 🙂
https://youtu.be/RQmLrBvbk3Q
De EO had haar BEAM-dienst als landelijk online initiatief:
Tilburg was niet de enige lokale kerk met een online kerkdienst. We telden meer dan 50 YouTube-kerkdiensten.
Kerkomroep.nl lag plat
De uitwijk naar YouTube was ook een slimme zet, want de betaalde dienstverleners als Kerkdienstgemist.nl en Kerkomroep.nl kampten met ronkende servers. Kerkomroep lag er een tijd uit:
Ik begrijp eigenlijk niet meer dat kerken fors betalen voor een dienstverlening die je ook volledig gratis kan doen – de aanschaf van apparatuur daargelaten. Er zijn inmiddels voldoende alternatieven met een betere dekkingsgraad, bereik en ondersteuning.
Eigenlijk werden de hele dag door op YouTube kerkdiensten aangeboden. Vanavond was soms een lege kansel en een lege kerk van de gereformeerde gemeente Benthuizen te zien, terwijl plechtig werd gezongen.
De online kerkdienst van de Vrije Baptistengemeente De Fontein is duidelijk ervaren. Na een intro in een studio is de dienst live te volgen, bekeken door 1759 kijkers.
Vrijwel ieder kerkgenootschap had zijn eigen oplossingen. Was het niet live, dan was het vooraf opgenomen, zoals deze Remonstrantse kerkdienst vanuit Rotterdam met dominee Tjaard Barnard.
YouTube is een geliefde plek voor online kerkdiensten met tientallen kerken.
Facebook Live
Niet alleen YouTube werd als kanaal gekozen. We telden ongeveer 25 kerkdiensten via Facebook Live.
Zo koos Mediapriester Roderick Vonhögen Facebook als platform, gekoppeld aan de website katholiekamersfoort.nl die deze ‘online eucharistie‘ aanboden.
Wat opvalt is de zorgvuldige aankleding van de paarse kleuren in deze Veertigdagentijd.
In Heino kreeg de protestantse kerk steun van RTV Oost, die een live kerkdienst verzorgde.
Zo zijn er vele voorbeelden, zoals van priester Ad van der Helm uit Den Haag:
Compassion Nederland koos ervoor om – een online live huiskamer ‘kerkdienst’ te streamen op Facebook:
Geeneens een gek idee, want laat je tijdens een live opname de hele lege kerk zien? In Giessen-Oudkerk in de Zuid-Hollandse Alblasserwaard zien we dat:
Misschien een verdrietig, maar tegelijkertijd zeer krachtig beeld van vertrouwen.
Op andere videoplatformen, zoals Instagram en TikTok heb ik vooralsnog geen streams gezien. Heb ik er een gemist, laat het mij weten.
Online kerkdiensten niet meer weg te denken
Iedere crisis toont veerkracht in creativiteit en oplossingen. Kerken hadden online kerkdiensten al gevonden, maar nog niet als 100% alternatief in geval van nood en niet in de omvang zoals nu. Dat is pure winst.
Om terug te gaan naar de Opstandingskerk. De online kerkdienst trok 4x zoveel kijkers als normaal in de kerkbanken zitten. Een ouderling zei mij: “Zoveel mensen kunnen we niet kwijt”. Ook is online kerkdiensten kijken van alle leeftijden: de oudste kijker in Tilburg was 89 jaar. Een teken aan de wand: online is er voor iedereen.
Ik ben ervan overtuigd dat dankzij sociale media, creatieve dominees, ouderlingen, priesters, diakens, lekengelovigen en gemeenteleden in staat zijn de komende weken door te komen. Tot en met Palmzondag zijn er geen kerkdiensten en wellicht moeten we vrezen dat de Goede Week en Pasen anders zal lopen dan ooit meegemaakt.
Het zal een intense tijd worden. Een vreemde en mooie tijd, zoals André van der Stoel van de Lutherse Kerk in Amsterdam verwoordt:
Dit artikel verscheen eerder op mediakathedraal.nl