In een goed gevulde zaal in het ‘Huis van de Wijk’ opende op zaterdagmiddag 23 februari de gezamenlijke franciscaanse familie het jaar ‘800 jaar ontmoeting Franciscus en de Sultan. Of, zoals spreker Pieter Dronkers zei: Franciscus en El-Melek. De naam maakt de ontmoeting persoonlijker, dus waarom bij de een zijn functie noemen?
door Hans-Peter Bartels ofm
Het “Huis van de Wijk” ligt op loopafstand van de Al-Ummahmoskee en Stadsklooster La Verna van de minderbroeders franciscanen in Amsterdam-Nieuw West, een wijk waar veel moslims wonen. “Ik zeg dat vaak: waar kan dat nog in ons geseculariseerde landje, dat je als religieuze gemeenschap mag leven te midden van andere gelovigen? En we proberen dat te doen op de manier zoals Franciscus het zijn volgelingen voorhoudt: ‘belijden dat wij christen zijn en omwille van God geen conflicten of woordenstrijd aangaan maar ieder menselijk schepsel onderdanig zijn’”, aldus de minister-provinciaal van de minderbroeders, Rob Hoogenboom ofm, die iedereen welkom heette.
Grote belangstelling
Aanvankelijk zou de start van het jaar beginnen in Stadsklooster La Verna, maar vanwege de grote belangstelling werd uitgeweken naar het Huis van de Wijk, ongeveer 300 meter verderop. Rob Hoogenboom ging in zijn openingswoord in op de aanleiding van de dag, de internationale oproep van de minister-generaal van de minderbroeders, br. Michael Perry, en zijn persoonlijke ervaringen met ontmoetingen waardoor “een wat tot dan toe een onbekend en vreemd geloof was, me vertrouwd werd.”
De tweede spreker was dr. Willem Marie Speelman ofs, directeur van het Franciscaans Studiecentrum, die inging op de vraag “wat is er 800 jaar geleden precies gebeurd”. Een lastige vraag, want veel bronnen zijn er niet en ze beweren allemaal iets anders. Van “er was geen ontmoeting” tot “Franciscus zou de sultan bekeerd hebben”. De waarheid zal er tussen in zitten, maar, om te weten wat daar echt tussen deze mannen is gebeurd, is er maar één mogelijkheid: zelf de ontmoeting aangaan om zo zelf te ervaren wat de ontmoeting met je doet, aldus Speelman.
Persoonlijke ervaringen met dialoog van beide zijden
De derde en vierde spreker, Pieter Dronkers (van vredesorganisatie PAX) en Said Bouharrou (vicevoorzitter van de landelijke raad van Marokkaanse moskeeën) spraken over hun eigen ervaringen in de interreligieuze dialoog. Daarin kwamen drie dingen duidelijk naar voren: (1) het moet van onderaf… twee ‘gewone’ gelovigen. Vaders langs de lijn bij de voetbal of twee buren. Van bovenaf organiseren, zeker als het van één (welke kant dan ook) gebeurt, werkt niet. (2) Wees oprecht geïnteresseerd in elkaar en laat je bekeringsdrang echt thuis. Daarin zul je enkel teleurgesteld worden. En (3) doe het gewoon; loop die moskee (of kerk) eens in, spreek de buurvrouw aan!
Gedurende het jaar zal de franciscaanse familie in haar bijeenkomsten aandacht besteden aan dit thema; doel is vooral oproepen dat mensen zelf de ontmoeting aangaan. Een actueel activiteitenaanbod is te vinden op www.franciscaanseweg.nl, vertelde Machteld Touwen (communicatiemedewerker van de Franciscaanse Beweging) namens de stuurgroep die de activiteiten door het jaar coördineert. Han Rahimi vertelde kort iets over zijn project waarbij christenen aansluiten bij de Iftarmaaltijd (de maaltijd tijdens de Ramadan) en daarna de moslims waar ze te gast waren uitnodigen voor het kerstontbijt of de paasbrunch. Binnenkort komt zijn website www.kersteniftarverbindt.nl online, waar meer informatie te vinden is en er ‘matches’ gemaakt kunnen worden.
Boekpresentatie “Franciscus ontmoet de Sultan – Vredesmissie in oorlogstijd”
Eén van de hoogtepunten van de middag was de presentatie van het nieuwe boek “Franciscus van Assisi ontmoet de Sultan – vredesmissie in oorlogstijd“. Dit boek van de Ameri
kaanse onderzoeksjournalist Paul Moses, dat 10 jaar geleden in het Engels verscheen, is vertaald door zr. Rebecca Braun osc. Dit boek gaat in op de context waarin de ontmoeting plaatsvond, e ontmoeting zelf en de doorwerking van de ontmoeting in het leven van Franciscus. Omdat Moses zelf geen deel uitmaakt van de franciscaanse wereld, is het mooie aan dit boek dat het ook niet ‘met een franciscaanse bril’ is geschreven. Theo Reuling ofs, landelijk minister van de orde van franciscaanse seculieren en ook lid van de stuurgroep, reikte de eerste exemplaren uit. Nadat uitgever Phillipe van Heusden van BerneMedia kort het woord het gevoerd. “Het liefst zouden we de eerste exemplaren uitreiken aan de sultan en Franciscus zelf, maar dat kan 800 jaar na dato natuurlijk niet. Maar wij [de stuurgroep, red.] denken twee goede stand ins gevonden te hebben: minister-provinciaal Rob Hoogenboom voor Franciscus en Said Bouharrou voor de sultan. […] Mochten jullie wat moeite hebben met de vergelijking; regelmatig worden beide heren ook “mannen van vrede” genoemd. Die naam past zeker bij jullie.”
Daarna werden de vertaalster en de meelezers bedankt. Helaas lag zr. Rebecca ziek te bed. Dus ook voor haar was een stand in nodig, die snel gevonden was in haar medezuster Agatha Gelens osc. Zij wees nog kort op de laatste uitgave van het Franciscaans Maandblad, waarin zr. Rebecca in een interview vertelt hoe zij te werk gaat. Van de meelezers kon enkel islamoloog en jezuïet Jan Peters aanwezig zijn. Ook hij kreeg een exemplaar van het boek.
Bezoek aan de Al-Ummahmoskee
Het tweede hoogtepunt en tevens het slotakkoord van de middag was het bezoek aan de Al-Ummahmoskee. In lange colonne, onder aanvoering van Franciscus en de Sultan (op het kunstwerk van br. Robert Lentz ofm) gingen we naar de moskee, waar we zeer vriendelijk ontvangen werden. Er was ruime gelegenheid om vragen te stellen en om in contact te komen met de aanwezige moskeebezoekers, – vrijwilligers en -bestuursleden en de (oud-)imam van de moskee, die inmiddels werkt voor de moskee in Amsterdam-Osdorp. De zeer geslaagde dag werd afgesloten met een heerlijk kopje Marokkaanse thee.
Foto: De ‘mannen van vrede’ br. Rob Hoogenboom ofm en Saïd Bouharrou vallen elkaar in de armen, terwijl Theo Reuling ofs de eerste exemplaren van het boek pakt om uit te reiken. Foto Mariette Fleur ofs.