Paus Franciscus heeft de Nederlandse bisschoppen opgeroepen om de kerk ‘aantrekkelijk’ te maken. Dat deed de paus tijdens het gezamenlijk gesprek dat de bisschoppen hadden tijdens het ad liminabezoek.
Franciscus verwijst naar zijn eigen jarenlange ervaring als bisschop als hij zegt ‘de kerk groeit niet door te bekeren, maar door aantrekkelijk te zijn.’ En hoewel de paus de soms penibele situatie van de rooms-katholieke kerk van Nederland zegt te kennen, roept hij alle gelovigen op om getuigenis te geven van hun geloof. ‘In uw kerkorganisatie, die sterk door de secularisatie is getekend, moedig ik u ook aan om aanwezig te zijn in het publieke debat te zijn, op alle gebieden van het menselijk leven, tot zichtbaar teken van Gods genade en zijn liefde voor alle schepselen.’
Goede catechese
Hoewel het bezoek van de bisschoppen op het laatste moment werd ingekort – er is geen tijd voor individuele gesprekken met de paus – en vervroegd naar vanochtend, gaf de paus voldoende inzichten mee om over na te denken. De paus riep de bisschoppen op om vooral werk te maken van goede catechese, maar ook van kwalitatief hoogwaardige priesteropleidingen. Zowel in zijn exhortatie Evangelii Gaudium als nu in zijn speech tot de bisschoppen hamert hij op een goede en holistische begeleiding van priesterroepingen. Opvallend genoeg ontbraken de Nederlandse seminaries in het geheel in het ad limina-rapport.
Seksueel misbruik
In hun rapport schreven de bisschoppen over het seksueel misbruik in pastorale relaties. Critici wezen erop dat ze daarvoor louter juridische en procedurele termen gebruikten. De paus doet precies het omgekeerde. ‘Op een bijzondere wijze wil ik mijn medeleven uiten en u de verzekering van mijn gebeden geven voor alle slachtoffers van seksueel misbruik en hun families. Ik vraag u om hen verder te ondersteunen op hun pijnlijke weg naar genezing, door hen zo moedig aangegaan.’
‘Als een vader’
De paus hield zijn bisschoppen ook voor om ‘als een vader’ te zijn voor de diocesane priesters. De bisschoppen dienen ‘beschikbaar voor elk van uw priesters om hen te ondersteunen en hen te begeleiden als ze het nodig hebben! Wees als een vader, neem de tijd om hen te verwelkomen en altijd luisteren als ze vragen hebben. Vergeet ook niet hen die niet naar u toekomen om u te ontmoeten. Sommigen van hen kunnen niet aan hun verplichtingen voldoen.’ Als laatste vroeg de paus aan zijn medebisschoppen niet te vergeten ook voor hem te bidden.
De gehele toespraak van de paus tot de Nederlandse bisschoppen is te vinden op de site van het Vaticaan. Overigens sprak hij de tekst niet uit, maar gaf deze na afloop mee aan de bisschoppen.
Vertaling
Hieronder volgt een provisorische vertaling, bedoeld om zo snel mogelijk zoveel mogelijk mensen kennis te laten nemen met de woorden van de paus. Een betere vertaling zal in de komende dagen verschijnen.
=================
Dierbare broeders in het bisschopsambt,
In deze dagen dat u uw ad limina Apostolorum voltooit, groet ik u allen met liefde in de Heer. Ik verzeker u van mijn gebed dat deze genadevolle pelgrimstocht rijk en vruchtbaar mag zijn voor de Kerk in Nederland. Dank u wel, kardinaal Willem Jacobus Eijk, voor de woorden die u namens alle bisschoppen aan mij hebt gericht!
Laat ik als eerst mijn dank uitspreken voor de dienst aan Christus en aan het evangelie die u bewijst aan de mensen die aan uw hoede zijn toevertrouwd, vaak in barre omstandigheden. Het is niet gemakkelijk om in deze omstandigheden de hoop niet te verliezen. De collegiale uitoefening van uw bisschopsambt, in gemeenschap met de bisschop van Rome, is noodzakelijk om de hoop op een echte dialoog en effectieve samenwerking te laten groeien. Het zal u goed doen om te de vertrouwen wekkende tekenen van vitaliteit te zien die tot uiting komen in de christelijke gemeenschappen van uw bisdommen. Dit zijn de tekenen van de actieve aanwezigheid van de Heer onder mannen en vrouwen in uw land. Zij verwachten authentieke getuigen van de hoop die ons voedt, en die afkomstig is van Christus zelf.
De kerk met blijft met moederlijk zich inspannen om aan de bezorgdheden van zowel mannen als vrouwen tegemoet te komen, die geconfronteerd worden met angst en ontmoediging over de toekomst. Met uw priesters, uw naaste medewerkers, wilt u dicht bij de mensen zijn, die last hebben van geestelijke leegte en die op zoek zijn naar betekenis in hun leven, zelfs als ze nog niet weten hoe ze dat moeten uiten. Hen broederlijk steunen in hun onderzoek, naar hun zorgen te luisteren, te delen in hun hoop en vreugde, en het vermogen om vooruit te komen, dat alles geeft ons Jezus Christus!
Hiervoor wil de Kerk echte, begrijpelijke pastorale basis bieden. Het Jaar van het Geloof was een goede gelegenheid om te laten zien hoe het geloof iedere mens kan aanspreken. De christelijke antropologie en de sociale leer van de kerk maken deel uit van het erfgoed en de menselijkheid, dat de basis van de Europese beschaving is. Het kan ons helpen om het primaat te bevestigen van de mens boven techniek en de technische structuren. Dit primaat van de mens veronderstelt openheid voor transcendentie. Als de transcendente dimensie wordt verwijderd, verliest de cultuur het vermogen om geloof en rede, waarheid en vrijheid in harmonie met elkaar te verbinden. Ze biedt de kerk niet alleen onveranderlijke morele waarheden, tegen de stroom van de wereld in, maar biedt zij ook de sleutel tot menselijk geluk en sociale ontwikkeling.
Christenen hebben een specifieke taak om deze uitdaging aan te gaan. De opvoeding van het geweten wordt een prioriteit, met name voor het vormen van een kritisch oordeel en voor het positief benaderen van de sociale realiteit, waardoor oppervlakkige oordelen en berustende onverschilligheid kan worden vermeden. Daarom is het vereist dat katholieken, priesters , religieuzen en leken, een solide training krijgen en de kwaliteit te verhogen. Ik verzoek u dringend om u in te spannen aan deze behoefte te voldoen, en om aan een betere verkondiging van het evangelie aan te sluiten. In deze context hebben het getuigenis en de inzet van de leken in de Kerk en in de samenleving een speciale plaats, die sterk moet worden ondersteund. Als gedoopten zijn we allemaal geroepen om apostelen, zendelingen te zijn, waar we ook zijn.
In uw organisatie, die sterk door de secularisatie is getekend, moedig ik u ook aan om aanwezig te zijn in het publieke debat te zijn, op alle gebieden van het menselijk leven, tot zichtbaar teken van Gods genade en zijn liefde voor alle schepselen. In de wereld van vandaag moet de Kerk onvermoeibaar de woorden van Jezus herhalen: “Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven” (Mt. 11,28 ). Maar vragen wij ons af: zien wij in iedereen die wij ontmoeten, in elke christen, iets van de goedheid van God, de vreugde van Christus? Zoals ik al vaak heb gezegd, vanuit de authentieke ervaring van het bisschopsambt, groeit de kerk niet door bekeren maar door aantrekkelijk te zijn. Zij wordt overal heen gestuurd om te laten ontwaken, wakker te worden, hoop te doen houden!
Vandaar het belang van het stimuleren van uw gelovigen om de mogelijkheden voor een dialoog aan te grijpen, om aanwezig zijn in de instanties die over de toekomst beslissen en om in staat te zijn een bijdrage te leveren aan debatten over belangrijke kwesties met betrekking tot de samenleving, zoals familie, huwelijk en het einde van het leven. Vandaag, meer dan ooit, zien we de noodzaak om vooruitgang te boeken op het pad van de oecumene door uit te nodigen tot een echte dialoog, die de waarheid en goedheid zoekt en antwoorden geeft geïnspireerd door het Evangelie. De Heilige Geest daagt ons om om ook onszelf aan anderen uit te reiken!
In een land dat in vele opzichten rijk is, treft armoede steeds meer mensen. Het valoriseren van de generositeit van de gelovigen om het licht en het mededogen van Christus te brengen vooral onder de meest gemarginaliseerde mensen. Bovendien zullen katholieke scholen jongeren een gedegen opleiding moeten blijven geven om hun menselijke en geestelijke vorming te bevorderen, in een geest van dialoog en broederschap met degenen die niet hun geloof niet delen. Het is daarom belangrijk dat jonge christenen kwalitatieve catechese, die hun geloof ondersteunt en leidt tot de ontmoeting met Christus. Gedegen opleiding en openheid! Zo kan het goede nieuws blijvend worden verspreid.
U weet goed dat de toekomst en de vitaliteit van de Kerk in Nederland ook afhankelijk is van roepingen tot het priesterschap en het religieuze leven! Het is dringend nodig om een enthousiasmerende en aantrekkelijk roepingenpastoraat te creëren, en tegelijk om te zoeken naar gemeenschappen waar de menselijke en spirituele rijping van seminaristen kan plaatvinden. Dan beleven zij een persoonlijke relatie met de Heer, die het fundament zal zijn van hun priesterlijk leven! Mogen we ook de urgentie voelen om de Heer van de oogst te bidden [om werkers voor de oogst].
De herontdekking van het gebed in verschillende vormen, in het bijzonder de eucharistische aanbidding, is een reden voor hoop de Kerk te laten groeien. Hoe belangrijk en noodzakelijk is het voor uw priesters om beschikbaar te zijn, beschikbaar voor elk van uw priesters om hen te ondersteunen en hen te begeleiden als ze het nodig hebben! Wees als een vader, neem de tijd om hen te verwelkomen en altijd luisteren als ze vragen hebben. Vergeet ook niet hen die niet naar u toekomen om u te ontmoeten. Sommige van hen kunnen niet aan hun verplichtingen voldoen.
Op een bijzondere wijze wil ik mijn medeleven uiten en u de verzekering van mijn gebeden geven voor alle slachtoffers van seksueel misbruik en hun families. Ik vraag u om hen verder te ondersteunen op hun pijnlijke weg naar genezing, door hen zo moedig aangegaan.
Tot slot wil ik u danken voor de tekenen van vitaliteit waarmee de Heer de Nederlandse kerk heeft gezegend, wat in uw context is niet altijd gemakkelijk is. Deze tekenen bemoedigen u en bevestigen u in uw delicate zaak van het begeleiden van uw gemeenschappen op het pad van het geloof, de eenheid, de waarheid en het goede doel. Ik verleen u van harte de apostolische zegen aan de priesters, religieuzen en lekengelovigen van uw bisdommen onder de bescherming van de Maagd Maria, Moeder van de Kerk, als teken van vrede en geestelijke vreugde. En broederlijk verzoek ik u niet te vergeten ook voor mij te bidden.
Dat het evangelie verhaalt dat de kerk veracht en bespot zal worden, betekent niet dat de kerk zelf zijn best moet doen om zoveel mogelijk veracht en bespot te worden. De kerk heeft ook veel martelaren heilig verklaard, maar dat betekent niet dat iedereen zijn best moet doen om als de wiedeweerga de marteldood te sterven. De drie reacties hier stemmen mij niet vrolijk; de woorden van de paus des te meer.
Ik wens de paus een lang en vitaal leven toe: dat zal nodig zijn om de kern van het Woord Gods ook in Nederland weer bij iedere gelovige van hoog tot laag ingang te doen vinden.
Om het eens orthodox te zeggen: wie talloze mensen van goede wil afschrijft, in de kou laat staan of schouderophalend voorbijgaat, zondigt tegen de kern van het geloof. Het geloof hartelijk voorleven en je naaste als broeder en zuster behandelen, daar gaat het om. Mensen onder een vergrootglas leggen tot je een vlekje vindt en vervolgens afserveren, dat is een werkwijze die in de kern duivels is. Bovendien waag ik te betwijfelen of degenen die dit doen of propageren hun eigen lijf wel eens nauwkeurig voor de spiegel hebben onderzocht.
Waarom zou een Kerk die veracht en bespot wordt niet aantrekkelijk kunnen zijn? Het hangt af van wat men onder het word aantrekkelijk verstaat. Als je verwacht dat het er makkelijk, ontspannen vermaak is, dan hoef je daar niet te zijn, ga is de golfclub misschien aantrekkelijker. Maar aantrekkelijk wordt hier bedoeld als een plaats waar je dichter bij God zelf komt, waar je zijn genade, zijn aanwezigheid mag proeven en ontvangen, waar je in de verachting toch je menselijke waardigheid behoudt.
Misschien is de Kerk te veel gaan lijken op een menselijk instituut en dan klopt inderdaad iets niet.
De pausvraagt ons om weer echt het evangelie te gaan lezen. We krijgen op zondag slechts kleine stukjes voorgeschoteld en missen dan de contekst van het verhal maar ga het rustig hoofdstuk na hoofdstuk lezen,
plaats je tussen de mensen die daar voor je ogen staan, luister naar Jezus zoals Hij sprak en kijk naar de tekene, zie de verbanden, ontdek de nabijheid van de person van God en dan kan men blij zijn op een andere manier, een onuitwisbare blijdschap die je dan door geeft en dit maakt de Kerk wel aantrekkelijk en dat gebeurt ook .
Als we als kerk aantrekkelijk moeten zijn, en verder geen boodschap hebt, kun je beter meteen ophouden kerkje spelen. Wel als het en en is, dus bekering/aantrekkelijk zijn. Trouwens, het evangelie verhaald juist dat we veracht en bespot zullen worden. Dus geen aantrekkelijke kerk.
precies Heer Molenaar, we zullen teken van tegenspraak zijn, als het Evangelie en vooral ook het kruis van onze Heer zelf. Hierin past geen aantrekkelijkheid, in tegendeel, hier past slechts gebed! Ik krijg bij dit artikel het onbehaaglijke gevoel, dat er een of andere commerciele boodschap is uitgesproken, zo van in de trant: “leuker, kunnen we het niet maken”!.
Ik wens de bisschoppen veel wijsheid, maar vooral Gods nabijheid toe bij hun verdere pogingen de aangename, gezellige en vooral hartelijke kerk van weleer weer in het leven te roepen. Aan mij niet meer echt besteed!