In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Veertiende zondag door het jaar
Rust vinden
Een ontmoeting die je echt vreugde geeft. Een positief resultaat waar je ontzettend van geniet. Dat is mooi. We hebben zulke momenten nodig. Openen zulke ervaringen ons ook voor de ‘achterkant’ van wat we meemaken? Openen ze ons ook voor de Bron van leven, van alle goeds waarvoor we de naam van God met schroom mogen gebruiken?
Je kunt veel meemaken, maar niet alles brengt tot doorleefde ervaring. Er is veel wat je kan overkomen in je bestaan, maar we kunnen bidden dat het ons ook de ogen opent voor het Mysterie van God.
Exegetische notities Evangelie
Matteüs 11,25-30
De passage van vandaag is geen gemakkelijke om te begrijpen, er is veel vervat in deze 5 verzen. Allereerst is de context van belang: aan het begin van het 11e hoofdstuk wordt duidelijk dat Johannes de Doper in de gevangenis zit en dat roept allerlei vragen op. Jezus laat zien wie Johannes is, grootste mens die uit een vrouw geboren is (v.11). In vers 20 geeft Jezus een veeg uit pan aan de steden waar bijna al zijn wonderen waren gebeurd, dat zij niet tot inkeer zijn gekomen.
Na deze waarschuwing en aanklacht, begint onze perikoop met de woorden: In die dagen zei Jezus ook (v.25) De woorden die klinken zijn een gebed tot God de Vader, Heer van hemel en aarde en laten de nauwe verwantschap zien tussen Jezus en zijn Vader. Mattheus portretteert Jezus als een kind van Israël, de Zoon van David, ook in de tradities en rituelen die horen bij zijn Joods-zijn. Jezus heeft een unieke, haast onnoembare relatie met zijn Vader in wie die band zichtbaar wordt. Dat maakt alles anders, Jezus is daar volledig van doortrokken. Daarom heeft Jezus de kennis van God, alles wat er was en wat is en wat zal zijn. Jezus noemt God zijn Vader, meer nog: abba. Abba is het woord waarmee een kind in zijn tijd zijn vader aanspreekt, min of meer papa.
Het duidt een nauwe band aan, een gevoel van nabijheid, warmte en vertrouwen,
wat er ook gebeuren zal. Met Jezus worden we uitgenodigd om daarin te delen.
Wat ten tweede kenmerkend is voor Mattheus en hier terugkomt is de ongewone aandacht voor het kleine. God is de God van de armen, van de kleinen, van dat wat in onze wereld zo vaak ongezien blijft en niet meetelt. God is de God die aandacht heeft voor de kinderen, voor het musje dat valt, van de penning van een weduwe, voor bij wijze van spreken de haren op ons hoofd. God hoort het geschrei van de weerlozen. Niets is te onaanzienlijk of te klein voor God… ‘U hebt deze dingen aan eenvoudige mensen onthuld,’ (v.25) staat er in onze tekst. Eenvoudige mensen: mensen uit een stuk: zonder opsmuk of pretentie, zonder maskers of die zich beter/groter/mooier voordoen dan zij zijn. Die mensen uit een stuk, die zien het mysterie dat God is, weten wat wezenlijk is, hen valt het koninkrijk toe.
Tot slot de waarschijnlijk bekende verzen die eindigen met ‘mijn juk is zacht en mijn last is licht’. Jezus nodigt ieder mens uit om tot hem te komen, met dat wat hem teneerdrukt, vermoeid en belast. Jezus gebruikt het bekende Bijbelse beeld van het juk. Een juk werd gebruikt om een last evenwichtig te kunnen dragen en de dieren in het gareel te houden en bij te kunnen sturen. O.a. in Jeremia 28.13 komt hetzelfde beeld voor. Een mens neemt vrijwillig de Tora, de wegwijzers naar het goede leven op zich. Jezus roept in diezelfde lijn op om zijn juk op zich te nemen, dat is het evangelie, de goede boodschap. Jezus is zachtmoedig en nederig. Het woord voor ‘zachtmoedig’ is een moeilijk te vertalen woord, dat als snel een negatieve connotatie krijgt van week, zacht, slap etc. Dat wordt er in ieder geval niet bedoeld. Onder meer van Mozes wordt gezegd dat hij zachtmoedig was. Ook in de zaligsprekingen bij Mattheus worden de zachtmoedigen gelukkig geprezen. Zachtmoedig heeft te maken met een goede balans, een uitgebalanceerd hart en verstand dat is bij de dingen van Gods koninkrijk. Iemand die volledig beschikbaar, een mens levend in Gods Geest, voor het aangezicht van de Eeuwige zoals Jezus ten volle was.
Themastelling
De lezingen van vandaag laten ieder op hun geheel eigen wijze iets zien van wie God is voor ons en hoe wij ons tot God kunnen en moeten verhouden, wat de weg ten leven is. De profetie van Zacharia roept ons op om te juichen omdat er koning in aantocht is, die werkelijk rechtvaardig is tot aan de uiteinden van de aarde. De psalm is daar als het ware een vertolking van, de psalm zingt van Gods bekommernis om de schepping, de vreugde om Gods grootheid en trouw voor ieder geslacht opnieuw. De Romeinenbrief roept ons op om daarom te leven naar Gods wil, om ruimte te geven aan Gods Geest in ons die ons het leven geeft. In het evangelie van Matteüs horen we hoe Jezus verwezen is met zijn Vader. Hij stelt de eenvoudigen en kleine mensen voorop. Hij nodigt ons uit om tot Hem te komen, omdat zijn juk zacht is en zijn last licht. In deze zomerperiode kunnen we ons oefenen in alles wat ons terneerdrukt bij Jezus te brengen, om te gaan in zijn voetspoor, in het vertrouwen dat Gods Geest in ons woont en ons begeleidt waar we ook heen gaan.
Suggestie
Aansluitend bij de tweede lezing kan aan het slot het volgende gezegd en gebeden worden:
Lector: Paulus schrijft:
Broeders en zusters,
uw bestaan wordt niet beheerst
door de zelfgenoegzaamheid,
maar door de Geest,
omdat de Geest van God in u woont.
Voorganger: Goede God,
wij danken U voor de gave van de Geest,
die in ons liefde is,
die ons afstemt op de ander,
die ons thuisbrengt bij U.
Lector: Paulus schrijft:
Broeders en zusters,
wij hebben verplichtingen,
maar niet aan onszelf,
om zelfgenoegzaam te leven.
De teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.