Religie en geweld vormen een explosief mengsel. Voor veel mensen staat ‘religie’ voor geweld, onderdrukking en discriminatie. Ter gelegenheid van 50 jaar Nostra Aetate houdt de Katholieke Raad voor Kerk en Jodendom een studiedag over de dialoog tussen de wereldreligies.
Populistische politici en beleidsmakers spelen graag in op de angst voor jihadistische terroristische aanslagen. Tegelijkertijd gelden ‘tolerantie & respect’ als een van dé belangrijkste collectieve waarden van onze samenleving. Wat deze begrippen precies inhouden is echter verre van duidelijk. Betekent tolerantie dat je de mening van een ander uitsluitend positief moet waarderen of zelfs tot jouw eigen mening moet maken? Of betekent tolerantie dat je je zo min mogelijk met de ander moet bemoeien? Of neem je de uitspraak die aan Voltaire wordt toegeschreven tot uitgangspunt: ‘Ik vind afschuwelijk wat u zegt, maar ik zal mij leven er voor geven dat u het kunt zeggen’?
Te midden van deze discussies, is het verhelderend de blik te richten op de opmerkelijke ontwikkelingen die zich in de afgelopen decennia hebben voorgedaan. In de geschiedenis van de discussie over interreligieuze dialoog en multiculturele samenleving neemt het kerkelijke document Nostra Aetate een belangrijke rol in. In 2015 is het vijftig jaar geleden dat het Tweede Vaticaans Concilie deze tekst over verhouding tussen de katholieke kerk en de niet-christelijke religies publiceerde.
Nostra Aetate markeerde een omslag in het denken over ‘de ander’, zowel binnen de rooms-katholieke kerk als daarbuiten. Nadruk ligt in het document op datgene wat gelovigen van verschillende religies met elkaar verbindt, in plaats van wat hen van elkaar scheidt. Dat laatste is maar een al te grote verleiding in onze hedendaagse discussies. Een levend voorbeeld van deze nieuwe manier van dialogiseren tussen de religies vormen de gesprekken die Jorge Bergoglio, de huidige paus Franciscus (in zijn bisschoppelijke tijd in Argentinië) en rabbijn Abraham Skorka met elkaar voerden (in Nederland uitgegeven onder de titel Hemel en aarde). Beide geestelijke leidsmannen laten in deze gesprekken zien dat de interreligieuze dialoog niet alleen staat voor gesprek tussen elkaar, maar ook vooral in leven met elkaar: het leven met elkaar delen.
Voorbij de interreligieuze dialoog?
Ter gelegenheid van 50 jaar Nostra Aetate organiseert de Katholieke Raad voor Kerk & Jodendom (KRI), samen met LUCE/Centrum voor Religieuze Dialoog (Tilburg School of Catholic Theology) een studiedag over het onderwerp ‘voorbij de interreligieuze dialoog?’. In de middag vindt aansluitend de jaarlijkse Kardinaal Willebrandslezing plaats, die jaar door rabbijn Ron Kronish, oprichter en directeur van de Interreligious Coordinating Council in Israel (ICCI).
Rabbijn Kronish is in zijn eigen land en ver daarbuiten bekend om zijn inzet voor de dialoog tussen joden, christenen, moslims en druzen. Doel van de activiteiten van de ICCI is religie om te vormen tot een positieve kracht die een bron van verzoening, vreedzaam samenleven en wederzijds begrip.
Meer informatie en opgave via de website van de Katholieke Raad voor Kerk & Jodendom