‘The boys are missing. Father Maxi believes they have been taken by the other priests.’ – ‘Taken by priests? Should we call the police or buy some condoms?’ Dit is slechts één van de vele grappen over pedoseksuele priesters uit de jongste South Park-aflevering ‘A Boy and A Priest’. De episode is een lange afrekening met het seksueel misbruik in de wereldwijde r.k.-kerk, maar tegelijkertijd nuanceert South Park het collectieve idee dat alle priesters kindermisbruikers zijn. Makers Trey Parker and Matt Stone gebruiken hiervoor hun ultieme wapen: harde humor.
South Park heeft een lange geschiedenis als het gaat om het aankaarten van maatschappelijke problemen: van excessief politiegeweld (Naughty Ninjas) tot geloof in complottheorieën (Mystery of the Urinal Deuce), van antisemitisme (The Passion of the Jew) tot moslimhaat (200), en van mediakritiek (Sponsored Content) tot pedoseksualiteit.
Pedoseksualiteit
Al in 2000 maakten Parker en Stone ‘Cartman Joins NAMBLA’, waarin de bestaande North American Man/Boy Love Association flink op de hak genomen wordt, toenertijd nog zonder enige referentie naar de r.k.-kerk. Dat was toen nog mogelijk. In 2010 haakten Parker en Stone echter hard in op het pedo-schandaal. In ‘Medicinal Fried Chicken’ onderstreept Eric Cartman het vanzelfsprekende karakter van zijn geloofwaardigheid met drie verwijzingen naar paus Beneictus XVI.
Does the Pope help pedophiles get away with their crime? Is the Pope Catholic? And making the world safe for pedophiles? Does a bear crap in the woods? And does the Pope crap on the broken lives and dreams of two hundred deaf boys?
Feitelijk gaat het hier nog om ‘milde grappen’ binnen het South Park-spectrum. In 2002 verscheen namelijk al ‘Red Hot Catholic Love’, waarin dorpspastoor Father Maxi ongeveer de enige niet-pedoseksuele priester van het land lijkt te zijn. Als Maxi de kinderen van het dorp mee wil nemen op kamp, protesteren de ouders hier tegen: ze vragen zich af of hun kinderen wel veilig zijn bij een priester. Maxi roept vervolgens een priestervergadering bijeen om het probleem van seksueel misbruik te bespreken. Zijn medepriesters maken zich ook zorgen over het misbruik, maar dan vooral over het naar buiten komen van het misbruik. ‘Yes, but we’ve got to find out why these children are suddenly finding it necessary to report that they’re being molested. Stop the problem at its source.’
Seksueel misbruik r.k.-kerk
Zestien jaar later pakt South Park het onderwerp weer op. En dat inzicht maakt direct pijnlijk duidelijk hoe lang de r.k.-kerk al worstelt met haar pedoseksuele priesters en met haar bisschoppen die pedoseksuele collega’s de hand boven het hoofd houden. In ‘A Boy and A Priest’ verheugen de dorpelingen zich om weer naar de kerk te gaan, tot sjacherijn van hun kinderen die liever thuis zitten te gamen. Deze positieve insteek richting geloof wordt – geheel in South Park-stijl – echter direct te grond ingeboord. Tijdens de preek van Father Maxi vallen parochianen hem diverse keren in de reden met een mopje over het seksueel misbruik.
Maxi: Today’s gospel talks about what the Lord has to give us. He did so because we could not control our temptations.
Ouder: Kind of like a priest in a room full of naked boys.
Maxi: In John 3,16 the gospel tells us how God so loved the world, he gave us his only son.
Ouder: And a Catholic priest raped him.
Maxi: Now, what greater gift could the Lord have given to us?
Ouder: Children’s underwear which priests couldn’t pull down so easily.
En zo gaat het maar door. Maxi, nog steeds een door en door integere, zij het wat sukkelige priester, raakt gefrustreerd door de spot van zijn parochianen: ook hij weet niet hoe hij de hoon moet pareren die ‘zijn’ kerk zo terecht treft. Een van de dorpsjongens, Butters, weet hem echter op te vrolijken: hij neemt de pastoor mee naar kinderfeestjes en verjaardagspartijen, tot grote ergernis van de andere jongens, maar tot grote hilariteit van de ouders, die grap na grap op de arme man afvuren.
Cover up
De aanvankelijk blije Maxi vergeet in zijn nieuwe vriendschap met Butters zijn pastorale plicht. Op een zondag staan de parochianen voor een dichte deur, en teleurgesteld druipen ze af als ze horen dat die zondag geen mis wordt gevierd. Als de volgende zondag de kerk weer dicht blijft, bellen ze de bisschop van Denver om zich te beklagen over hun missing Father. De bisschop interpreteert de vraag geheel verkeerd en stuurt een drie man sterke episcopale opruimploeg naar South Park om alle sporen van seksueel verkeer tussen de pastoor en jonge jongetjes op te ruimen voor de politie die ontdekt. De ironie is dat er in Sout Park, from all places, niets op te ruimen valt, aangezien Maxi de deugdzaamheid zelf is.
De hele episode ‘A Boy and A Priest’ is één groot commentaar op het seksueel misbruik in de r.k.-kerk, en dan vooral op de neiging van kerkelijke overheden de zaken in de doofpot te duwen. Als de episcopale opruimploeg de ‘voortvluchtige’ Maxi vinden, vreest deze laatste voor zijn leven. Maar in tegendeel: hij krijgt van de kerk een herbenoeming op de Maladieven, zodat hij daar ongestoord met kindermisbruik kan doorgaan. ‘Ze spreken er niets eens Engels,’ zegt één van de boorddragende schoonmakers. Maxi is het niet mee eens en overrijdt persoonlijk de schoonmaakploeg met hun eigen industriële karretje.
Nuance
South Park oordeelt hard over het seksueel misbruik in pastorale relaties in de r.k.-kerk. Dat deden ze eerder, en dat zullen ze blijven doen. En ongetwijfeld kijken bezorgde rooms-katholieken zoals ik met gemengde gevoelens naar dit soort episodes. Enerzijds is de kritiek op de kerk terecht (meer dan), maar tegelijkertijd doet het pijn de al zo (nogmaals: terecht) geslagen moederkerk zo te worden vernederd.
Aan de andere kant is SouthPark ook mild: Maxi is en blijft een onkreukbaar kerkelijk figuur die niets van seksueel misbruik wil weten. De parochianen gaan nog steeds graag naar de kerk en zijn zichtbaar aangeslagen als de deur op zondag dicht blijft. En hoewel iedereen de ene na de andere grap over het seksueel misbruik tapt, lijkt geen enkele ouder ook maar de geringste angst te hebben dat hun kind ook slachtoffer kan worden. Dat zou je ouderlijke naïviteit kunnen noemen, maar aan de andere kant geeft het ook blijk van hun vertrouwen in de eigen priester. De inwoners van South Park lijken heel goed onderscheid te kunnen maken tussen ‘goede’ en ‘slechte’ priesters.
South Park smeert zout in de wonden, en dat kan best pijn doen. Tegelijkertijd onderstrepen ze dat humor een wapen kan zijn tegen cynisme en wanhoop. Het is ‘ons’ seksueel misbruik, gepleegd door ‘onze’ priesters, onder de pet gehouden door ‘onze’ bisschoppen: mogen we alsjeblieft een beetje stoom af blazen door ze verbaal te grazen te nemen? Hoe harder de grappen, hoe harder de liefde. Hoe grover de grappen, hoe harder we blijven.