Mark Janssens is godsdienstwetenschapper en werkt als journalist en presentator voor de Vlaamse radiozender Klara. Onlangs was hij op tv te zien in een programma over homo’s in de kerk. Negatieve reacties hierop zijn hem vanuit zijn parochie niet ter ore gekomen, zo zegt hij deze week in een interview in Tertio.
Nu is de geloofsgemeenschap rond Leuvense Sint-Pieterskerk wellicht niet helemaal representatief, maar heel bijzonder is het niet dat een parochie in Vlaanderen, Nederland of in een ander westers land holebi’s accepteert. Sterker nog, dat zij de zegen krijgen van priesters: “Sommige koppels van hetzelfde geslacht wensen hun echtverbintenis eveneens spiritueel te kaderen. Tal van priesters willigen dergelijke verzoeken in”, aldus Janssens. Hij is er gelukkig mee dat Europese priesters zich bepaalde vrijheden ten opzichte van het leergezag veroorloven. “Beeldt u zich even in dat zij effectief de communie weigeren aan alle hertrouwde echtgescheiden. Dan rest alleen een catacombenkerk”.
Zo bezien trekken de conservatieve katholieken in Europa en Noord-Amerika aan het kortste eind. Dat is ook wat Ross Douthat constateert in een uitvoerig essay. Douthat (1979) is columnist bij de New York Times, behoorde aanvankelijk tot een pinkstergemeente, maar bekeerde zich later tot het katholicisme en afficheert zichzelf als conservatief.
In zijn essay constateert hij dat de conservatieven onder Johannes Paulus II en Benedictus XVI zich ten onrechte rijk hebben gerekend. Ze dachten dat de invloed van de progressieven vanzelf zou afnemen, maar nu zijn ze dankzij paus Franciscus weer helemaal terug. Dit heeft tot gevolg, aldus Douthat, dat de kloof tussen conservatief en progressief weer groter wordt. Aangemoedigd door openingen die Franciscus lijkt te bieden, gaan de progressieven verder “naar interpretaties van de sacramenten, de ecclesiologie en de morele theologie die niet zozeer centrumlinks dan wel gewoon ‘links’ zijn, het zuiverste product van het jaar onzes Heren 1968 of 1975”.
Franciscus werd gekozen “door een college dat in theorie door Johannes Paulus II en Benedictus XVI werd ‘gearrangeerd’”, maar dat desondanks “een kandidaat tot paus heeft verkozen die tijdens twee conclaven door de progressiefste kardinalen binnen de kerk werd gesteund.”
Het progressieve katholicisme zal nog generaties lang meegaan, aldus Douthat. Het idee dat progressieven kleinere gezinnen hebben en de verdeeldheid in de kerk ‘langs biologische weg’ zou verdwijnen gaat niet op. Dat is de eerste les die Douthat de conservatieven meegeeft. En een tweede les is dat de conservatieven niet alles van de paus moeten verwachten. “Ze moeten grondiger nadenken over hoe zelfs pausen niet onfeilbaar zijn én hoe de orthodoxie kan worden verdedigd terwijl Rome, om het op z’n zachtst uit te drukken, achter het stuur lijkt te zijn ingedommeld”.
Mark Janssens maakt zich geen zorgen over orthodoxie: religie draait niet om ratio en regels, vindt hij, “Wel om de mooiste wijze om zich tot anderen te verhouden.” Muziek zet de mens daarbij op het goede spoor. “Passende esthetiek en muziek blijven essentieel voor onze liturgie. Beredeneerd is dat zelden en – opnieuw – emotie vormt de sleutel. Hemelse tonen maken iets essentieels maar onverklaarbaars los.”
(Bron: Tertio, christelijk opinieweekblad. Meer info en abonneren via www.tertio.be)
Foto: Mark Janssens (© VRT Joost Joossen)