Django Unchained is de nieuwste film van Quentin Tarantino. Een vrijgekochte slaaf in het zuiden van de Verenigde Staten neemt bloederig wraak op zijn blanke beulen. En het voelt zo verschrikkelijk goed, die wraak. En dat maakt je als contentieuze kijker ongemakkelijk.
De film Django Unchained is het derde deel in Quentin Tarantino’s officieuze trilogie over wraak. Revenge is a dish best served cold, zo luidt het bekende gezegde. Tarantino’s Django Unchained is daar de belichaming van. In Kill Bill (2003-2004) nam een bijna-vermoorde bruid (Thurman) op uiterst stelselmatige wijze wraak op haar tegenstanders. En in Inglourious Basterds (2009) doet de Jodin Shosanna hetzelfde met de top van de Nazi-partij, inclusief Hitler zelf. Zoals ik al eerder schreef in een recensie over deze laatste film, je voelt je ongemakkelijk schuldig over het dierlijke genoegen waarmee je Nazi’s levend ziet verbranden.
Spaghetti western
In Django Unchained wil de regisseur een ode brengen aan de het genre van de spaghettiwestern. Denk aan films als A Fistful of Dollars (1964, Sergio Leone) en Vengeance Is a Dish Served Cold (1971). Over wraak gesproken… Tarantino zou echter ontrouw aan zichzelf zijn als hij zijn eigen spaghettiwestern niet geheel naar zijn eigen smaak zou inrichten. De vaste ingrediënten van het enfant terrible van Hollywood zijn rijkelijk voorradig: lange en vaak hilarische dialogen, slechteriken you love to hate, overvloedig en zinloos geweld en een oneindige rij aan provocaties richting het establishment. Het in Amerika zeer gevoelige scheldwoord nigger is zo’n beetje het meest gebruikte woord in de hele film.
Slavenhandel
Het verhaal is simpel. Django (Jamie Foxx) is een slaaf in het zuiden van Amerika van net voor de Burgeroorlog. Hij en zijn vrouw Broomhilda (Kerry Washington) zijn van elkaar gescheiden vanwege een mislukte ontsnappingspoging. Premiejager King Schultz (een wederom briljante rol van Christoph Waltz, die eerder de jodenjager Landa speelde in Inglourious Basterds) bevrijdt hem. Samen jagen ze op misdadigers en uiteindelijk slagen ze er zelfs in om Broomhilda te bevrijden uit de klauwen van de rijke slavenhandelaar Calvin Candie (een geweldige rol van Leonardo DiCaprio).
Briljante dialogen
Zoals in al zijn films zijn het toch vooral de dialogen in de film die je op het puntje van je stoel doen zitten. Het daarop volgende geweld geeft dan een soort paradoxale ontspanning. Aan het begin van de film rijden Schultz en Django op hun paarden een stadje binnen. De hele red neck-bevolking staat op zijn achterste benen: niggers horen niet op paarden te rijden en al helemaal geen biertje te drinken in de saloon. Als de hulpsheriff wordt opgetrommeld, schiet Schultz hem zonder pardon dood. En wanneer vervolgens de echte sheriff erbij wordt gehaald, volgt er een hilarische toespraak van Schultz over het hoe en waarom van zijn acties: de hulpsheriff blijkt een voortvluchtige crimineel te zijn. Andere memorabele dialogen spelen zich af tussen Schultz en Django (midden in de koude bergen over de Germaanse mythologie) en tussen Django en Candie (als onze held zich noodgedwongen voor moet doen als een zwarte slavenhouder).
Wraak
Wraak is dus het allesbepalende thema in Django Unchained, een wraak die ongemakkelijk lekker smaakt. De vertrapte zwarte mens neemt bloedig wraak op zijn blanke beulen. Wie deze film vanuit een levensbeschouwelijk standpunt bekijkt, is wellicht geneigd weg te kijken: het is geen film voor zwakke magen en tere zielen. Maar tegelijkertijd laat Tarantino ons wel kennis maken met onze diepste emotionele drijfveren. Onrecht moet immers gewroken worden, en maar al te vaak gebeurd dat niet. Misdadigers komen er vaak ongestraft vanaf, zo suggereren de krantenkoppen. En de echte criminelen blijven helemaal buiten schot en leiden een luxueus en weelderig leven. ‘God laat het regenen over goeden en slechten,’ zo klinkt uit het in het evangelie uit Jezus’ mond.
Oordeel
Joden, christenen en moslims hebben iets op dat probleem gevonden. Het oordeel over goeden en kwaden wordt verplaatst naar het hiernamaals, naar het oordeel op het einde der tijden. Hiermee is misschien wel het godsgeloof gered, maar het blijft een ongemakkelijke oplossing. Zodra immers – zoals in onze contreien – het geloof in een leven na de dood zo goed als verdwenen is, heeft ook dat transcendente oordeel alle betekenis verloren. En moet er dus binnen dit aardse leven naar rechtvaardigheid gezocht worden. Desnoods door de slechten af te knallen. En wij staan er bij, we kijken ernaar en vinden eigenlijk diep in ons hart dat het wel goed is zo.
Tarantino’s film Django Unchained is niet alleen een geweldige film om naar te kijken, maar houdt ons tegelijk een spiegel voor. Op welke wijze zien wij het oordeel? En als God het niet meer doet, wie dan nog wel? Django weet het wel. Hij wel.