Begin dit jaar was de stad Amsterdam nog twee musea met een collectie religieus erfgoed rijk: het van oorsprong protestantse Bijbels Museum aan de Herengracht en het van oorsprong katholieke Museum Ons’ Lieve Heer op Solder aan de Oudezijds Voorburgwal.
door Hans-Peter Bartels
Beide musea werkten nauw samen. Het ene vertelde over Jodendom, christendom en islam; het andere over de geschiedenis van Amsterdam waarin katholieken eeuwenlang hun geloof verborgen moesten vieren in schuilkerken. Ze werkten nauw samen; onder andere op educatief vlak. Waar het Bijbels Museum aan de slag ging met ‘verdraagzaamheid’ tussen scholieren met verschillende religieuze achtergrond, zette Museum Ons’ Lieve Heer op Solder zich in rond het begrip ‘tolerantie’.
Nadat enkele jaren geleden de subsidie van het Bijbels Museum werd stopgezet, moest dit museum (een van de oudste musea in Nederland) dit jaar zijn deuren sluiten. Vanwege de coronapandemie gebeurde dat ook nog eens eerder dan verwacht. De collectie is grotendeels over gegaan naar Museum het Catharijneconvent. Een rest van de organisatie organiseert nu vanuit de Protestantse Diaconie reizende tentoonstellingen. Dat de subsidie voor deze parel in de Amsterdamse erfgoedkroon werd stopgezet was al een schande te noemen. Een schande voor de stad én het land.
Nu dreigt echter het andere museum, Ons’ Lieve Heer op Solder dus, hetzelfde lot te ondergaan. Was de subsidie aanvraag door het Amsterdamse Fonds voor de Kunst eerst nog positief beoordeeld, werd later gesteld dat ‘het geld op was’ en er nul onder de streep voor het museum overblijft. Als dit niet verandert zal 31 december 2020 wellicht de laatste dag zijn dat dit museum – eveneens een parel in de Amsterdamse erfgoedkroon – open is.
Als de stad Amsterdam, maar ook de nationale overheid, dit laat gebeuren, dan getuigt dit werkelijk van nul kennis en besef van wat er belangrijk is in dit land. Enkele jaren geleden werd het museum grondig verbouwd en werd een buurpand aangekocht omdat het museum de stroom bezoekers letterlijk niet meer aan kon: het oude pand begon te verslijten. Er kan dus niet als bezwaar worden opgevoerd dat het museum te weinig bezoek trekt. Oké, momenteel lijdt het museum onder het feit dat er geen toeristen komen vanwege de coronapandemie… maar dat is van tijdelijke aard.
Ook op de educatieve werking van het museum kan niets worden aangemerkt: als er een stad weet dat ‘tolerantie’ en ‘verdraagzaamheid’ onontbeerlijk zijn, dan is het wel de stad Amsterdam met zijn honderden nationaliteiten.
Zit het probleem dan in het feit dat het museum van katholieke signatuur is? Hebben christelijke organisaties (eender of ze katholiek of protestants zijn) geen toegevoegde waarde meer? Of heeft het er juist mee te maken dat Amsterdam prat wil gaan op haar ‘religieus tolerante’ verleden en is dit museum een doorn in het oog, omdat het juist laat zien dat je bij die tolerantie vraagtekens kunt zetten?
Ja, de overheid kan zijn geld maar een keer uitgeven en vanwege de coronapandemie wordt er al geld met bakken uitgegeven. Blijkbaar is een bedrijf dat regelt dat je goedkoper in een hotel kan overnachten belangrijker dan een museum dat iets wil meegeven over God en de katholieke geschiedenis van Amsterdam.
Het wordt tijd dat we niet alles meer over onze kant laten gaan als christenen. Nee, we vormen niet meer de meerderheid in dit land. Maar dat betekent niet dat we ons moeten laten wegduwen. Religie hoort niet ‘achter de voordeur’! Laten we pal gaan staan voor het behoud van dit katholieke museum. Zodat generatie op generatie, met welke achtergrond dan ook, in aanraking komt met onze rijke religieuze katholieke traditie én het kan voortbouwen aan de tolerantie tussen religies die de stad Amsterdam, ons land en eigenlijk heel de wereld zo verschrikkelijk hard nodig heeft.
Er staat een petitie online (‘Houd de Heer op Solder’) met een oproep alsnog subsidie aan het museum te geven. Ik beveel van harte aan hem te tekenen. Financieel bijdragen kan ook. Op de website van het museum (www.opsolder.nl) staat hoe je een ‘tikkie’ van drie euro kan overmaken.
Laten we de stad Amsterdam en ons land deze tweede schande bewaren! Red Museum Ons’ Lieve Heer op Solder!