Morgen wordt in Rome de synode over huwelijk en gezin afgesloten. Bisschoppen en andere gelovigen uit de hele wereld zijn de afgelopen weken samengekomen voor intensief overleg. Bisschop van Groningen-Leeuwarden mgr. Gerard de Korte kijkt terug.
De synode stond in het teken van de nieuwe evangelisatie. Belangrijke vraag was dus hoe de gezinnen een rol kunnen spelen bij de voortgang van het evangelie van Christus.
Nieuwe taal zoeken
In de media is, terecht, veel aandacht voor de spanning tussen de huidige kerkelijke leer rond seksualiteit, huwelijk en gezin én het concrete weerbarstige leven. Voor veel katholieken is een groot deel van de kerkelijke leer over huwelijk en gezin versteend en onbegrijpelijk geworden. De Kerk staat voor de uitdaging om een nieuwe levensnabije taal te vinden.
Geen herhaling van woorden die geen zeggingskracht meer hebben maar ook geen aanpassing aan de libertijnse cultuur. Het zal moeten gaan om het verwoorden van de katholieke wijsheid over huwelijk en gezin op een verstaanbare wijze.
De Kerk moet bruggen bouwen; geen bruggen naar onvolmaakte mensen opblazen. Zonder een levensnabije leer krijgen veel (jonge) katholieken geen geestelijke leiding op het terrein van seksualiteit en gezinsvorming. Heel gemakkelijk gaan zij dan mee met de ethiek die wordt voorgeleefd in videoclips en soaps. Het is vaak een ethiek van kortstondig genot en vluchtige relaties. Iedere pastor weet hoeveel lijden slordigheid in seksuele relaties kan veroorzaken. Seksuele zondigheid komt mensen letterlijk en figuurlijk dicht op de huid. Laten wij als christenen vooral in deze tijd helder spreken over het belang van trouwe liefde, juist voor het levensgeluk van mensen. Seksualiteit is niet bedoeld als een consumptieartikel maar vraagt om een inbedding in een relatie van liefde en trouw.
Binnen het huwelijk is de Gouden Regel van groot belang: behandel je naaste zoals jezelf behandeld wilt worden.
Intensieve begeleiding
Ongetwijfeld zal de Kerk vasthouden aan de onontbindbaarheid van het huwelijk als sacrament. Het onderwijs van Jezus is op dat punt helder. Het huwelijk is een verbond voor het leven; geen opzegbaar tijdelijk contract. Maar tegelijkertijd mogen wij de ogen niet sluiten voor de immense huwelijkscrisis in onze huidige ( westerse) wereld. In de Verenigde Staten loopt de helft van de huwelijken uit op een scheiding; in ons eigen land loopt een op de drie huwelijken op de klippen. Hoeveel verdriet geeft dat bij mannen en vrouwen maar ook bij duizenden kinderen, ieder jaar opnieuw.
Het is dan ook van het allergrootste belang dat de huwelijksvoorbereiding wordt geïntensiveerd. Iedere relatie kent hoogte- en dieptepunten en ook perioden van lauwheid. Juist gehuwden zijn geroepen om flink te investeren in hun relatie. Als het moeilijk is zouden mensen elkaar niet te gemakkelijk mogen loslaten. Een huwelijk dat voor Gods aangezicht is gesloten en door Hem is gezegend, is de moeite waard om voor te vechten.
Maar wij moeten realistisch zijn. Wij weten dat een aantal huwelijken, ondanks alle voorbereiding en begeleiding, vastlopen. Soms lijken stellen vrij lichtvaardig uit elkaar te gaan maar, voor zover ik kan overzien, gaat bij een scheiding in verreweg de meeste gevallen een hele geestelijke worsteling vooraf. Scheiden betekent bijna altijd een groot verdriet.
Pastoraat van de ontmoeting
Bij de analyse van een scheiding stuit je vaak op een kluwen van tragiek en schuld. Voor zover er van zondig gedrag sprake is, moeten wij dat in de christelijke gemeenschap niet verdoezelen maar eerlijk erkennen en uitspreken. Als echtgenoten elkaar kwetsen en pijn doen is dat bijbels gezien zonde want het schiet langs de bedoeling van het huwelijk heen. Maar zonde is in het christelijk leven niet de laatste realiteit. Zoals voor de jongste zoon uit de parabel is God ook voor mensen die in hun relatie falen als een vader die op de uitkijk staat en hen omarmt met onvoorwaardelijke liefde. Voor de talrijke mensen in een relatiecrisis is dat hopelijk een bron van troost. God blijft trouw, ook voor falende en zondige mensen. Onze Kerk mag die trouw in een “pastoraat van de ontmoeting” weerspiegelen.
Mgr. Dr. Gerard de Korte