Ook wie gescheiden en hertrouwd is, hoort bij de kerk. Dat zei paus Franciscus tijdens de audiëntie van 5 augustus. De paus wijdt zijn toespraken tijdens de audiënties in deze tijd aan het thema ‘gezin’ dat tijdens de synode in oktober centraal zal staan.
Rond die synode zal zeker de vraag aan de orde komen of de communie mag worden geweigerd aan hertrouwde gescheiden gelovigen. Hierover deed de paus trouwens geen uitspraak. Wel zei hij dat er in dit soort gevallen geen eenvoudige oplossing is. Voorop moet staan dat de kinderen uit deze gezinnen een christelijke opvoeding moeten kunnen krijgen. Door hun ouders uit de kerk te verwijderen, gaat dat natuurlijk niet.
Daarom riep de paus op deze gezinnen “te aanvaarden en hen te bemoedigen, opdat zij hun lidmaatschap aan Christus en aan de Kerk opleven en ontwikkelen, met gebed, door het luisteren naar het Woord van God, het deelnemen aan de liturgie, met christelijk onderwijs aan kinderen, met naastenliefde en dienstbaarheid aan armen, door het werken aan rechtvaardigheid en vrede.”
Daarmee heeft hij niet het laatste woord gesproken over de kwestie — dat zou vreemd zijn omdat hij juist discussie hierover tijdens de synode wil bevorderen. Maar hij heeft wel duidelijk gemaakt dat hij het pastorale aspect en het belang van een christelijke opvoeding van kinderen van hertrouwde gescheidenen — ik weet ook niet hoe je dat beter formuleert — voorop stelt.
In dezelfde zin liet kardinaal Cottier, emeritus pauselijk theoloog zich uit, in een interview met het Italiaanse blad Civitá Cattolica. Ook hij vindt dat je niet alle gescheiden katholieken over een kam kunt scheren: de man die willens en wetens zijn vrouw bedriegt en haar verlaat, bevindt zich in een heel andere situatie dan de vrouw die in de steek gelaten is. Als beiden een tweede huwelijk aangaan, kun je ze niet op dezelfde manier behandelen.
Dat is een heel andere benadering dan in de petitie die inmiddels door ruim vierhonderdduizend katholieken over de hele wereld, onder wie hulpbisschop Mutsaerts van ’s-Hertogenbosch, is ondertekend. De petitie klaagt over de “decennialange seksuele revolutie, die verspreid wordt door een monsterverbond van machtige organisaties, politieke machten en massamedia die hardnekkig het idee van het gezin als de basiseenheid van de samenleving ondermijnen.” De gelovigen zijn erdoor in verwarring gebracht en het enige wat ze nog kan redden is het woord van de Paus. De ondertekenaars ‘smeken’ de paus dan ook om “verheldering te brengen in de groeiende verwarring onder de gelovigen”.
Kardinaal Cottier denkt daar anders over: mensen zijn weg-gegroeid van een levenslang committent in het huwelijk en zien daar zelfs tegenop en hij vindt dat een zorgwekkende ontwikkeling. Maar, zo zegt hij: helaas is het huidige antwoord van de Kerk inadequaat en gelijkt meer op een formaliteit dan op een levend onderwijs naar beter.
Gelovigen zijn niet in verwarring door linkse propaganda. Ze zijn heel goed in staat om zelf na te denken en te zoeken naar antwoorden. Die moet de kerk dan wel geven. Daarover wil de paus dat de bisschoppen tijdens de synode gaan discussiëren en daarom spreekt hij vooralsnog niet zelf het laatste woord, hoe wanhopig ook een aantal gelovigen daarom smeken. De tijd dat de paus de kerkelijke leer zonder meer in de hoofden van de gelovigen kon hameren, is voorbij.