Het was zaterdagavond een ware happening. De grote zaal Paulus VI, waar wel 10.000 mensen in kunnen, was gevuld met jongeren. De synode over en met jongeren is pas vier dagen oud. Is het een gebeuren naast de inleidingen en getuigenis in de aula van de synode? Nee, zegt Paus Franciscus: dit hoort midden in de synode thuis. En de avond vulde zich met muziek, met getuigenissen, met reacties van de paus. Wat in deze zaal gebeurde was als het ware een alternatieve synode-aula.
door Joost Jansen oPraem
Bij deze synode over de jongeren en met de jongeren werden veel inleidingen gegeven. Dagen lang. Paus Franciscus benadrukt dat alles gezegd moet kunnen worden: vrijheid van spreken. Voor zover we dit van een afstand kunnen volgen, gebeurt het ook. De een zal kerktaal gebruiken, de ander zal toch meer de taal van de jongeren verstaan. Het feit alleen al dat vanuit de hele wereld deze kerkmensen met elkaar in gesprek gaan, is belangrijk. Bij congressen gebeurt de helft van het werk in de wandelgangen, in de ontmoetingen. Ik hoop in de ontmoetingen met de jongeren die daar aanwezig zijn en niet alleen wanneer zij netjes voorgelezen van hun papier een inbreng mogen hebben.
Van meet af aan hoor je de synodevaders verklaren dat het belangrijk is dat ‘de kerk’ de taal van de jongeren spreekt. Dan zeg je wat. Je kunt je dat plechtig voornemen, maar hoe doe je dat? Het zal een heel leerproces worden.
Enkele punten beginnen zich – voorzichtig, er zijn nog twee weken te gaan – af te tekenen:
* Internet, waaronder social media, zijn voor jongeren vaak hun leefwereld. Waar liggen hier de uitdagingen, waar de grenzen? Hoe voed je de ontmoeting tussen mensen, en met God?
* Buigt de kerk zich over de jongeren om hen met de Blijde Boodschap te verblijden (de jongeren als object) of weten we zo met de jongeren te leven dat jongeren ook dragers zijn van Blijde Boodschap? Hoe kunnen ouders en hun kinderen in gesprek zijn dat er werkelijk dialoog is over wat ieder (ouder en jongere) bezig houdt, ook in geloofszaken? Ik denk nu aan hoe cultuurtheoloog Frank Bosman in gesprek is met zijn zeer assertieve dochter Lisanne van 17 jaar oud in zijn boek ‘Vader, dochter en heilige geest‘.
* Klerikalisme. Terwijl de synode aan de gang is, verschijnt er in de Osservatore Romano een gedegen artikel over feminisme en klerikalisme. Paus Franciscus heeft het ook over het klerikalisme in een statement tijdens de synode. Op de achtergrond speelt ongetwijfeld de wonde van het kindermisbruik dat in alle hevigheid de gemoederen bezighoudt. Ik hoop ook op de synode.
Er is veel meer. Op internet (ja, internet!) is een overdaad aan filmpjes te vinden waarin synodedeelnemers bisschoppen, toehoorders en jongeren worden geïnterviewd en waar je ziet hoe men elkaar opzoekt. Laat dit werk – van Heilige Geest – maar doorgaan.
Joost Jansen is norbertijn van de Abdij van Berne, prior van de abdij, pastoor van de parochie Heilige Augustinus (Berlicum/Middelrode, Dinther, Heeswijk en Loosbroek) en redacteur van Katholiek.nl