Voor de derde maal heeft uitgeverij Adveniat een jaaroverzicht uitgegeven van de woorden en daden van paus Franciscus. Evenals vorig jaar is Christian van der Heijden de auteur. Hij vertaalde de belangrijkste toespraken en uitspraken van de paus, tot en met diens meest typerende tweets.
Bovendien beschrijft Van der Heijden de twaalf belangrijkste daden van de paus uit het afgelopen jaar. Zo’n indeling per maand heeft het gevaar in zich dat bepaalde zaken er met de haren worden bijgesleept om het getal van twaalf vol te krijgen, maar daar hoeven we bij Franciscus niet bang voor te zijn: hij zorgt voor ruim voldoende opmerkelijke zaken.
Van der Heijden weet deze opmerkelijke zaken steeds goed te duiden en wijst op zaken die op het eerste gezicht niet zo in het oog springen. Zo weet hij het belang te duiden van de twee apostolische brieven die de paus in augustus schreef over de nietigverklaring van het huwelijk. Hiermee gaf hij de bisschoppen meer volmachten om op te treden in huwelijkszaken. Die bevoegdheden hadden ze eeuwen geleden moeten afstaan aan het Vaticaan. Ook hier weer zien we dus dat hij de positie van de plaatselijke bisschop versterkt.
Van der Heijden legt de ingewikkelde kwestie op een heldere manier uit, zodat het eigenlijk niet eens storend is dat de eerste pagina van het hoofdstuk is weggevallen. De uitgever heeft dat inmiddels gecorrigeerd: de pagina is te op de website van de uitgeverij waar wie al in het bezit is van een onvolledig boek zelfs een nieuw exemplaar kan aanvragen.
Het hoofdstuk-oktober over ’de afsluiting van ‘gezinssynode’ werd geschreven op een moment dat nog niet bekend was of er wel een postsynodale exhortatie zou komen. Die is er inmiddels wel, zoals we allemaal weten. Van der Heijden weet desondanks met zijn analyse van het einddocument én van de uitspraken van de paus in verband hiermee al de richting aan te geven waarin dit document zou gaan. Sterker nog: ook de reacties voorzag hij al: van “hardliner Eijk, voorstander van de handhaving van de status quo” de Antwerpse bisschop Johan Bonny, “voorstander van een aanzienlijke oprekking van de pastorale grenzen”.
Christian van der Heijden, Paus Franciscus, het derde jaar. Ecologie van barmhartigheid Baarn: Adveniat 2016, 271 p. Isbn 978 94 9209 315 8, € 19,50.