De millenniumwisseling markeerde ook voor het persoonlijke leven van Marianne van Haastrecht een memorabele overgang. Ze besloot rond die tijd definitief in te treden bij de clarissen. Het Nijmeegse klooster ‘De Bron’ werd haar nieuwe thuis. Ruim anderhalf jaar is ze er nu abdis. Wat gebeurde er in haar leven, waardoor een keuze voor de ‘Orde van de heilige Clara’ eigenlijk onvermijdelijk was? Een openhartig gesprek.
Marianne van Haastrecht (47), geboren in Voorschoten, groeide op in een katholiek gezin met vier kinderen. Haar vader had een slagerij. Als kind hielp ze zaterdags mee in de zaak. Ze volgde een hogere beroepsopleiding medische microbiologie en werkte daarna tien jaar als analist op laboratoria in Haarlem en Den Haag. “Ik heb mijn werk altijd met plezier en liefde gedaan. Ik hield van mijn vak”, blikt ze terug. Marianne was erg kerkbetrokken. Ze maakte deel uit van enkele zangkoren en zat in parochiële werkgroepen. In 1997 begon ze aan een hbo-opleiding theologie in Amsterdam. Na twee jaar studie stopte ze om in te treden bij de clarissen in Nijmegen. “Ik weet het nog precies”, vertelt ze. “Op 6 augustus 1999 begon ik aan het postulaat. Een jaar later werd ik opgenomen in de orde en startte mijn noviciaat. Aan mijn intrede is een bezinningsperiode voorafgegaan waarin veel gebeurde. Ik had alles op orde en maakte plannen voor mijn toekomst. Ik wilde verder met de theologieopleiding om daarna als pastoraal werkster aan de slag te gaan in de kerk. Uiteindelijk heb ik toch voor een leven als claris gekozen.” Waarom? Zuster Marianne kijkt even peinzend omhoog en zegt dan: “Ik kan het niet echt uitleggen. Iets in mij was sterker dan ik. Het was een innerlijk ‘moeten’, een getrokken-worden-naar iets, naar Iemand. Ik ben gegaan en heb daar nog geen dag spijt van gehad! Ik ervaar mijn roeping vooral als het gaan van een weg waarbij mijn ‘ik’ steeds ijler wordt, omdat het steeds minder ‘ik’ omvat. Maar zoiets kun je haast niet in woorden weergeven.”
Vertrouwen
Haar religieuze roeping ontwikkelde en verdiepte zich door studie en vorming, maar vooral door het leven in een gemeenschap met medezusters, zo benadrukt de Nijmeegse claris. “Hierbij verschoof voor mij het accent van ‘kerk’ naar ‘God’. Mijn geloof is meer en meer een persoonlijke relatie met God geworden. Ik beschouw Hem als mijn beste vriend. Die relatie krijgt vorm binnen de kerk, soms met pijn in het hart, na alle schandalen. Maar mijn liefde voor God heeft veel meer diepgang dan mijn band met de kerk. In de loop der jaren is er ook een betere verhouding gegroeid tussen ‘hoofd’ en ‘hart’. Ik durf veel sterker te vertrouwen op de stem van mijn hart en liefde de voorrang te geven boven de ‘leer’.”
Op 2 juni 2011 koos de Nijmeegse clarissengemeenschap Marianne van Haastrecht tot abdis. “In die functie loop ik als een herder het liefst ‘achter de kudde aan’ en stuur bij, waar nodig is. Voorop lopen ligt mij minder, hoewel dit ambt van mij vraagt dat ik dat soms moet doen. Ik vind communicatie in mijn positie heel erg belangrijk, vanuit de gedachte dat we sámen onderweg zijn.”
Overrompelend
Zuster Marianne kan nauwkeurig aanwijzen welke gebeurtenissen voor haar levenskeuze van cruciaal belang waren. “Ze staan in mijn geheugen gegrift! Het eerste ‘scharniermoment’ vond plaats op zondag 23 februari 1997 tijdens een oriëntatieweekend bij de clarissen in Nijmegen. Om half twee ’s middags ging ik naar de kapel om even alleen in stilte te bidden. Ik zat voor het tabernakel en ineens kwam er iets in mij op van: ‘Dit is jouw plek.’ Ik raakte overspoeld door een geluksgevoel en de tranen stroomden over mijn wangen. Het was overrompelend, verwarrend en tegelijkertijd heel mooi en ontroerend. Enige tijd later kwam een tweede moment. Ik wilde graag onbetaald verlof nemen van mijn werk om een sabbatjaar bij de clarissen te doen. Mijn werkgever liet in een gesprek echter weten daarmee niet akkoord te kunnen gaan. Maar ik wilde mijn baan als houvast niet kwijt. Het betekende voor mij dat ik moest besluiten mijn oude, vertrouwde bestaan los te laten om een nieuw leven te beginnen. Na het gesprek op mijn werk ging ik naar de Willibrorduskapel in de Oude Molstraat in Den Haag en zat daar voor het Allerheiligst Sacrament. Er kwam een gevoel van rust en licht over me heen. ‘Inzicht geef Ik u, onderrichting, omtrent de weg die gij gaan moet. Ik geef raad, mijn oog is op u.’ Dit psalmvers (psalm 32,8) voelde ik in mij opkomen. Het was op 5 augustus 1998 in de middagpauze. Toen wist ik het zeker: God wil het beste voor me. Ik kan me met een gerust hart aan Hem overgeven. Een jaar later trad ik in bij de clarissen in Nijmegen.”
Internet
Durft ze na dertien jaar religieus leven te zeggen dat ze claris blijft tot er met de dood een einde aan komt? “Ja, dat denk ik wel. En tot mijn dood blijf ik op weg, soms heel even mijn God ontmoetend om Hem dan in het volle licht te mogen aanschouwen. Het is de ‘Grote Ontmoeting’ waar ik naar op weg ben. Ik heb er geen beelden bij, maar ik geloof er wel in. Het zal letterlijk en figuurlijk ‘het einde’ zijn. Ik ben niet bang voor dit moment, en zie er zelfs naar uit. Tegelijkertijd heb ik het leven zoals ik dat nu leef lief en mag ‘zuster Dood’ ook nog wel even wachten. Ik denk zo dat mijn taak op deze wereld ook nog niet volbracht is.”
Religieus pionierswerk op internet is een niet onbelangrijke taak naast haar functie als abdis en dagelijks werk in het klooster. Ze houdt een weblog bij (zustermarianne.wordpress.com) en is actief op Facebook (facebook.com/marianne.vanhaastrecht) en Twitter (@zusterMarianne). “Ik probeer via deze nieuwe media te getuigen van het goede van ons christelijk geloof. Op internet zijn een soort ‘virtuele kloosters’ ontstaan; verzamelplekken waar mensen elkaar ontmoeten om geestkracht op te doen, elkaar te bemoedigen en inspireren. Ze zullen de echte kloosters niet vervangen, maar vormen wel een mooie aanvulling op de verbondenheid van mensen met gemeenschappen van religieuzen. In die zin kan internet er toe bijdragen dat jonge mensen geïnteresseerd raken in het kloosterleven.”
Peter van Zoest
(Dit artikel is eerder verschenen in: Franciscanen.nl)
