Het verhaal ‘Oecumene: haat, nijd en idealen‘ is mij uit het hart gegrepen. Ik ben in het bezit van een ‘oecumenische’ kelk en schaal, waarvoor ik een goede bestemming zoek: hij zou thuishoren in een parochie die samenwerkt met protestanten, en zou zowel bij de eucharistieviering als bij de avondmaalsviering gebruikt kunnen worden.
door Jan van Hoof
Deze kelk, bestemd voor de eucharistieviering in de RK kerk, is gemaakt in april-mei 1965 door de edelsmid Cees Bousardt, die destijds zijn atelier had in de Noordstraat 105 in Tilburg.
Ik heb deze kelk zelf ontworpen vanuit de gedachte, dat de rooms-katholieke eucharistieviering en het protestantse avondmaal binnen afzienbare tijd wederzijds erkend zouden gaan worden. In de zomer van 1965 was het Tweede Vaticaans Concilie nog gaande en in katholieke kring was de oecumenische gedachte springlevend.
Deze kelk is een symbool van deze hoop: hij heeft de vorm van een avondmaalsbeker uit de
reformatorische traditie. Later is een passende schaal toegevoegd i.p.v. de tot dan toe gebruikelijke ‘pateen’, een klein schaaltje, waarop tijdens de viering alleen de hostie van de voorganger (celebrant) werd gelegd. Vanuit de gedachte van het ‘algemeen priesterschap van de gelovigen’, dat in het genoemde concilie benadrukt werd, werd deze schaal geïntroduceerd, waarop ook de hosties voor de andere gelovigen werden gelegd.
Op het moment dat deze kelk gewijd zou gaan worden (mei 1965), maakte de toenmalige president van het groot-seminarie (theologische opleiding) te Haaren, die de kelk moest ‘consacreren’ bezwaar tegen het model, dat afweek van wat in RK kerk voorgeschreven was: een kelk moest bestaan uit een cuppa, een nodus en een voet. De toenmalige bisschop van Den Bosch, Mgr. W.M. Bekkers, gaf desondanks toestemming om deze kelk toch te wijden.
De kelk is gemaakt van zilver en is van binnen verguld, overeenkomstig de toen geldende
voorschriften voor het kerkelijk vaatwerk. Toen later de besluiten van het concilie werden
uitgewerkt, zijn deze voorschriften vereenvoudigd. Over de ‘nodus’ en het vergulden van de
binnenzijde wordt niet meer gesproken.
Zoals gezegd, staat deze beker symbool voor het aggiornamento waarvan in de zestiger jaren van de vorige eeuw in de r.-k. kerk sprake was. Voor zover bekend, zijn er geen andere voorbeelden bekend van zo’n ‘oecumenische kelk/beker en deze is daarom zeer uniek te noemen.
Hij is van 1965 tot 1971 gebruikt in de H. Margarita Mariakerk aan de Ringbaan West in Tilburg en van 1971 tot 1972 in de St. Janskathedraal te ‘s Hertogenbosch.
Belangstellenden kunnen contact opnemen met Jan van Hoof via hoofjan41@home.nl