Anderhalve week geleden is de Nederlandse jezuïet Frans van der Lugt in Syrië doodgeschoten. Het heeft een grote impact. Er zijn allerlei interviews, verslagen en reportages. Op 25 april is er een grote herdenking in Amsterdam, met familie, jezuïeten en de minister van buitenlandse zaken. Er valt veel over te praten, en dat wordt ook gedaan. Maar je kunt er ook over zwijgen. Dan wordt het een soort Paasverhaal.
Ikoon
Want Frans maakt duidelijk waar Pasen over gaat. Frans is een sprekend beeld, een ikoon, van Pasen. Hij beeldt het uit, een beetje zoals de kerststal doet voor Kerstmis.
Frans had besloten bij ‘zijn mensen’ te blijven – bij de inwoners van de belegerde stad Homs – en hun precaire situatie te delen. Hij wilde hen beschermen, voor hen bemiddelen en bovenal solidair zijn met hen. In zijn ziel was het helder geworden dat hij moest blijven. Zo was er ook licht temidden van de honger, de spanningen, het onrecht: het licht van naastenliefde. Dat licht is in hem blijven branden.
Het licht van Pasen
Dat licht is het licht van Pasen. In de liturgie van de Paasnacht wordt dat licht binnen gedragen. Het wordt getoond, bezongen – ‘licht van Christus’ –, bewierookt en gedeeld. Het licht symboliseert het leven van Jezus: hij werd gemarteld en gedood, maar bleek op wonderlijke wijze levend.
De christelijke theologie heeft soms veel nadruk gelegd op het buitengewone van de verrijzenis. Dan zegt men het ongemogelijke gebeurd is, en dat de dode ‘echt’ leeft. Je kunt het ook eenvoudiger en spiritueler zeggen: Jezus heeft een licht in zich gedragen, Gods liefdeslicht, en dat licht heeft hij laten branden tot het einde. Toen bleek tot aller verrassing dat licht te blijven stralen.
Licht is nooit vergeefs
Van dat Pasen is Frans een ikoon. Dat Pasen is zo wonderlijk-eenvoudig als deze pater jezuïet die op zijn oude dag ervoor kiest om bij zijn mensen te blijven, ondanks de dreiging van geweld en van de hongerdood. Hij was simpelweg trouw aan het goede, aan het licht, en hij vertrouwde erop dat trouw aan het goede altijd ergens uitkomt.
Tot zo’n Pasen worden wij allen genodigd: om licht te zien, om licht te zijn, en om te geloven dat licht nooit vergeefs is.
Jos Moons SJ
Jos Moons, zelf jezuïet, is als studentenpastor verbonden aan de Tilburg School of Catholic Theology (UvT) en de Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing. Deze paasgedachte werd geschreven met het oog op de collega’s aldaar.