Twee pausen die tegelijkertijd heilig worden verklaard en nog enkele die op de nominatie staan om ten minste zalig te worden: dat is het gevolg van de manier waarop het pausschap zich ontwikkelt. En dat is een goede ontwikkeling. Een paus is steeds meer een spiritueel leider en steeds minder de CEO van een organisatie die oordelen en veroordelen als core business heeft. De huidige paus heeft zelfs al gezegd: wie ben ik om te oordelen. Veel van zijn voorgangers zouden hebben gezegd: ‘de Paus’, maar dat zullen we Franciscus niet horen zeggen.
Eeuwenlang is het gezag van de paus toegenomen en groeide het bestuursapparaat om hem heen. Hoe meer secularisatie en antiklerikalisme toenamen, des te dieper groeven de pausen zich in en gedroegen ze zich als vorsten in een poging om hun tanende wereldlijk gezag te compenseren.
De afgelopen dagen zagen we de beelden van paus Johannes XXIII die als een vorst werd rondgedragen. Hij en zijn opvolgers hebben veel van die pracht en praal stuk voor stuk afgeschaft. Dat de huidige paus in een tweedehands auto rondrijdt is geen gril, maar een logische stap in deze ontwikkeling.
Daar hoort ook bij dat de paus zijn gezag ontleent aan zijn voorbeeldig gedrag. En dat is precies wat de rooms-katholieke kerk benadrukt als ze iemand zalig of heilig verklaart. De eerste vereiste voor een paus is tegenwoordig dat hij een potentiële heilige is en geen kerkvorst.
