Het is lente en eind april en dat betekent Koningsdag is achter de rug. De Nationale Dodenherdenking en Bevrijdingsdag staan weer voor de deur. Vanwege corona vinden de meeste activiteiten dit jaar voornamelijk thuis en online plaats. Bevrijdingspop in Haarlem bijvoorbeeld, het oudste Bevrijdingsfestival van ons land (sinds 1980) organiseert dit jaar een uitgebreid online evenement. Met een beetje geluk kunnen Nederlandse gevangenen in Duitsland de talrijke feestelijkheden via internet en televisie meebeleven.
door Meins Coetsier
Zoals elk jaar heeft de maand mei voor mijzelf, maar ook voor enkele Nederlandse gedetineerden in Duitsland iets speciaals… Op 5 mei wordt doorgaans in Nederland Bevrijdingsdag gevierd met muziek en vele evenementen. Op deze dag wordt het einde van de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht. Het is een officiële ‘Hollandse feestdag’ voor jong en oud. Dit heeft indertijd een sterke impact gehad op mijn jeugd, omdat ik opgroeide in Gelderland rondom de ‘Brug van Arnhem’ – mijn Hollandse lente. En nu… zelfs tijdens de pandemie wordt er in 2021 gevierd, weliswaar sober en online, maar Bevrijdingsdag gaat in de twaalf provincies van het Koninkrijk der Nederlanden niet in stilte voorbij. Vóór corona echter waren de vieringen met name verbonden met kerkdiensten, optochten, festivals en herdenkingen. Daarbij wordt 5 mei altijd voorafgegaan door de Nationale Dodenherdenking op 4 mei, een dag van nationale rouw. Het herinnert ons allen eraan, dat de vrijheid in Europa met bloed, zweet en tranen veroverd en gewaarborgd is.
Wij weten immers ook dat onze vrede, soevereiniteit en onafhankelijkheid tot op de dag van vandaag kwetsbaar zijn. Een treurige en beladen Europese geschiedenis vertelt over dictatuur, oorlogen, de Sjoa en een frêle democratie. Het feit dat ik als Nederlandse diaken, getrouwd met een Duitse vrouw, nu in Hessen woon en voor het bisdom Fulda werk, was zo’n tachtig jaar geleden nog nauwelijks denkbaar geweest. De Duits-Nederlandse betrekkingen waren nog nooit zo goed als nu en deze bijzondere vriendschap is mij persoonlijk zéér dierbaar geworden. In het licht van momenten van herdenking en bevrijding, heeft de maand mei voor ons ook een krachtige boodschap: ‘Degenen die vergeven, zullen vergeven worden!’ – zo, zei mijn lieve grootmoeder elk jaar weer. Als pastor in de gevangenis, ben ik me ervan bewust dat vergeven niet vanzelfsprekend is. Daarnaast heeft deze, als traditionele ‘Maria-maand’ bekend staande maand niet alleen iets bevrijdends en kwetsbaars, maar ook iets spiritueels door de levensbevestigende kracht van de lente. Een kracht die nodig is om de bevrijding die door vergeving komt te aanvaarden.
Maar hoe kan ik liefde brengen waar haat heerst? Hoe kan ik vergeven wie mij heeft beledigd? De Bijbelse personage van Maria, de Moeder van Jezus (en hierdoor van God, zoals wij haar kennen in onze christelijke traditie), heeft zichzelf vrijwillig tot instrument van Gods vrede gemaakt. Een jonge joodse vrouw met een eenvoudige achtergrond zei ‘Ja!’ tegen een ‘groter plan’ voor haar leven en voor de mensheid. Door zich over te geven aan Gods Geest, bracht zij geloof waar twijfel heerste en wekte zij hoop waar wanhoop dreigde. Zelfs nú brengt zij vreugde waar verdriet is en biedt zij mensen troost. Dat merk ik keer op keer in mijn werk in de Duitse gevangenissen. Maria toont ons een weg naar het hart van vrede – Jezus –, naar innerlijke vrijheid en geloof, naar liefde en hoop. Laten wij samen met haar op 4 en 5 mei het krachtige gebedje om vrede van de heilige Franciscus van Assisi (1181-1226) zachtjes in onze harten bidden… Ja, om te gedenken, om te vergeven en om onze vrijheid te omarmen!
Barmhartige God,
maak mij een instrument van Jouw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.
Getrouwe Vader in de Hemel,
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven.
Amen.
Als afsluiting, nodig ik u uit te luisteren naar het instrumentale meditatieve lied Landing van Divine Concern. Het is een meditatief en kwetsbaar vrijheidslied dat een vredige landing na een lange vlucht vol gevaren en avonturen uitdrukt.
Men zou hier bijvoorbeeld kunnen denken aan de grootschalige luchtlandingsoperatie ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, waarbij de luchtlandingstroepen meewerkten aan het herstel van de vrede door belangrijke bruggen over Nederlandse rivieren in te nemen, om vervolgens grondtroepen op te laten rukken om de rest van Nederland van de bezetter te bevrijden.
Dr. Meins G.S. Coetsier studeerde filosofie aan The Milltown Institute of Theology and Philosophy (De Nationale Universiteit van Ierland) en promoveerde aan de Universiteit van Gent zowel in de Wijsbegeerte als in de Vergelijkende Cultuurwetenschap. Na postdoc-onderzoek aan de Universiteit van Zürich werkt hij als diaken en gevangenispastor voor het Bisdom Fulda en als deeltijds onderzoeker aan Trinity College Dublin.
Giften voor de realisatie van diaconale projecten in de gevangenis kunnen worden gestort op een rekening die wordt beheerd door het gevangenispastoraat van het Bisdom Fulda. U kunt uw gift storten op DE24 5305 0180 0089 0017 38 / BIC: HELADEF1FDS, tenaamstelling: ‘Meins Coetsier’, met vermelding ‘Spende – Jail House College’.
