In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van de aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
15e zondag door het jaar
Op weg gezet
Op weg gezet; maar niet alleen. Ons geloof is geen individuele exercitie, het gaat altijd om verbondenheid, dus verbondenheid tussen mensen en verbondenheid met God.
Op weg gezet: zorg dat je steeds een maatje hebt, zorg dat er communicatie is, zorg dat je in relatie blijft. God heeft met Jezus een nieuw Verbond gebracht en dat moet duidelijk worden – ook – in onze onderlinge verbondenheid.
Exegetische notities Evangelie
Marcus 6,7-13
Het heeft er alle schijn van dat de kritische bedenkingen die Marcus heeft ten aanzien van het optreden van de leerlingen tijdens het leven van Jezus hem hebben weerhouden een gloedvol en meeslepend verslag te schrijven over de uitzending van de Twaalf. De vorming van de leerlingen gebeurt in een gestaag proces dat wij tegenwoordig een stage zouden noemen. Er zijn drie etappes in te onderscheiden:
– Roeping van de Vier
– Aanstelling van de Twaalf
– Uitzending en terugkeer van de Twaalf
Iedere etappe volgt na de vermelding van bewijzen van openlijke vijandschap (gevangenneming van Johannes de Doper, plannen van de Farizeeën om Jezus uit de weg te ruimen, ongeloof in Jezus’ vaderstad). Is de vijandschap van zoveel verschillende groepen het laatste wat Marcus te zeggen heeft? Hoe zullen de leerlingen reageren? Blijven zij trouw? Zullen zij slagen waar Jezus zelf dreigt te falen? Jezus roept de leerlingen opnieuw en geeft ze wederom macht over onreine geesten. Het is opmerkelijk dat Marcus zoveel nadruk legt op het exorcisme. Het blijkt evenwel dat de leerlingen meer doen dan hen is opgedragen: ze prediken bekering en zalven ook zieken. Zij treden daarmee in de voetsporen van hun leraar.
Marcus schrijft met nadruk dat de leerlingen twee aan twee worden uitgezonden. Het lijkt erop dat hij hiermee verwijst naar teksten uit het Eerste Testament. Jezus stuurt de Twaalf op pad met niets. Ook dit is navolging van hun meester. Bovendien drukt het de volkomen afhankelijkheid van liefdegaven uit. Het afwijzen van de gewoonte om bij het reizen twee hemden over elkaar aan te trekken benadrukt die afhankelijkheid nog eens. Stok en sandalen zijn nodig om op ongeplaveide wegen en paden vooruit te komen en slangen van je af te houden. Verwijst Marcus hiermee naar de haast die ook de uittocht kenmerkte? Er is wel de verwachting van gastvrije opname (een groot goed in het oude Oosten), die de Twaalf ten deel zal vallen. Als dit het geval is moeten ze er ook gebruik van maken en niet (zoals in die tijd soms voorkwam) wisselen van gastheer als elders een beter onderkomen werd aangeboden. Ondanks deze verwachte gastvrijheid moet er toch rekening gehouden worden met weigering. Het afschudden van het stof van kleding en schoeisel is een symbolisch gebaar. Vrome joden deden het wel als ze terugkeerden in het land Israël na een buitenlands, dus onrein, verblijf. Als de leerlingen ditzelfde moeten doen midden in het joodse land, is de betekenis duidelijk.
De evangelielezing eindigt met het noemen van de activiteiten van de Twaalf: prediking, exorcisme en ziekengenezingen. Olie is hierbij een middel om pijn te verlichten en het proces van genezing te bevorderen. Olie dringt door in de poriën van je huid; het lichaam neemt het volledig op. Met olie werden koningen gezalfd, tot messias, gezalfde gemaakt. Aldus is het ook symbolisch te duiden: goddelijk messiaanse hulp manifesteert zich in het optreden van de Twaalf.
Focus
In de eerste lezing wordt Amos op weg gezet vrijmoedig op te treden en in de evangelielezing zijn dat de Twaalf. Allen gaven daarvoor hun beroep op. Het thema leent zich goed voor de betekenisnuances van het werkwoord ‘wegzetten’: mensen worden op weg gezet hun beroep weg te zetten… om anderen uit barmhartigheid niet weg te zetten.
Suggestie liturgische bloemschikking
Wilde cichorei (Cichorium intybus)
Deze blauwe bloem staat (in wat kalkhoudende grond) heel veel in wegbermen. Niet voor niets staat hij symbool voor ‘het vinden van de weg’. Als een gids leidt de plant ons voort. Obstakels verdwijnen, anderen zijn je gunstig gezind. Ook zijn naam verwijst daarnaar: van het Griekse kio (ik ga) en chorion (veld). ‘Ik ga naar het veld.’
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
