In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering van de aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
5e zondag door het jaar
Naar het diepe
Iedere mens is geroepen om ‘het diepe in te gaan’. Het is de consequentie van een leven in geloof. Ons bestaan kan lange tijd voortkabbelen, zonder dat er hoegenaamd iets ernstigs gebeurt. Toch zal er een moment komen dat er een uitdaging verschijnt op ons levenspad. Het komt er dan op aan of we de kans op groei pakken of hem voorbij laten gaan. Die keuze is aan ons. Jezus – en voor Hem de profeten – hebben eerst zelf die keuze gemaakt om ‘in het diepe te springen’. Hij nodigt ook ons uit.
Exegetische notities Evangelie
Lucas 5,1-11
De evangelielezing sluit aan bij de eerste lezing waar het gaat om het tonen van Gods overweldigende heerlijkheid, in dit geval door middel van een wonderbaarlijke visvangst. Het kenmerk van een wonder is niet dat er iets gebeurt wat niet kan. Wat niet kan, kan niet. Het is ook geen wonder dat we dat zien als flauwekul. Kern van een wonder is de verwondering die het teweegbrengt, een verwondering die vaak overgaat in ontzetting. Lucas geeft geen journalistiek verslag van een opzienbarende stunt in de visserijwereld, maar hij produceert een beeldverhaal met een religieuze waarde. Anders gezegd: het verhaal van de visvangst is waar.
Opvallend is de rol van Simon, ook genaamd Petrus, en de reactie die hij van Jezus te horen krijgt. Lucas schetst de scène zo dat de lezer Simon als het ware zelf het hele verhaal van zijn roeping en wat daarmee samenhangt, hoort vertellen. De naam Simon komt in deze lezing maar liefst zesmaal voor, waarvan eenmaal in combinatie met de toevoeging Petrus. Simon kan zich niet voorstellen dat de vissen overdag gevangen zouden kunnen worden, wanneer de zon het water aan het oppervlak verhit. Als je ‘s nachts al niets vangt, wat moet een poging overdag dan opleveren? Simon spreekt Jezus aan met de Griekse term epistatès, iemand die erbij of aan het hoofd komt te staan, een deskundige. Lucas is de enige in het Tweede Testament die dit woord gebruikt. Is het ironie? Simon is toch de deskundige visser en hij vangt niets! Maar als hij doet wat Jezus zegt, is het resultaat onvoorstelbaar groot. Er moet zelfs hulp komen van zijn compagnons. Twee boten zijn amper voldoende om de vangst naar het land te brengen. Het is niet ondenkbaar dat Lucas met dit beeld van de twee schepen wijst naar de joden en de niet-joden. Jezus blijkt de gebieder te zijn aan wie zelfs dieren moeten gehoorzamen. Net als Jesaja in de eerste lezing en Paulus in de tweede, voelt Petrus zich als iemand die niet deugt. Maar Jezus gebruikt mensen als Simon juist wel. Het Griekse werkwoord dat het lectionarium weergeeft met ‘vangen’, betekent levend gevangennemen, het leven schenken of het al verloren gewaande leven teruggeven. Een andere vertaling van de woorden van Jezus zou kunnen zijn: ‘wees niet bevreesd, voortaan zul je mensen opvangen.’ Horen we hier de religieuze waarde van het wonder?
Focus
Het gehoorzamen van een (innerlijke) stem kan een sprong in het diepe zijn. Het biedt geen garanties op geluk of succes. Toch is het soms precies waar mensen voor kiezen, omdat ze zich niet willen laten leiden door angst, maar zich geroepen voelen.
Suggestie: actualiteit
Het diepe water van geloof… In onze tijd kunnen we bijna niet anders dan ook denken aan de talloze vluchtelingenbootjes die op de wereldzeeën ronddobberen, in de hoop op een beter leven. Als daar geen moed voor nodig is?! De vluchtelingen wagen echt de sprong van geloof naar het diepe. Zijn er vluchtelingen in uw gemeente of parochie? Dan kunnen zij een bijdrage leveren aan de viering, vertellen over hun ‘sprong van geloof’ om te vluchten – dat hoeft uiteraard niet per se met een bootje gebeurd te zijn, want het kan ook overdrachtelijk uitgelegd worden. Zijn er geen vluchtelingen, dan kan deze actualiteit door afbeeldingen of een woordcollage opgenomen worden in de viering.
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
