In onze rubriek ‘Vers voor de Zondag’ blikken we vooruit op de eucharistieviering – tijdens de lockdown op afstand te volgen op televisie en internet – van aanstaande zondag (of feestdag): wat vertelt het Evangelie ons? Om wat voor thema draait deze viering? Wat zou je kunnen doen om dit te onderstrepen?
Pinksteren
Kom, o Geest
In donkere perioden – en we hebben het laatste jaar heel wat meegemaakt met de pandemie – is het van het grootste belang om geïnspireerd te blijven. Geestkracht voor een vitaal bestaan en een vitaal geloof. Gelukkig dat we ieder jaar een feest van Pinksteren ontvangen om in ieder tijdsgewricht met zijn eigen uitdagingen de goede Geest, de scheppende Geest van God te ontvangen.
Stilstaan kan niet in ons geloof, maar ook niet in ons leven. Niet stilstaan maar in beweging blijven, geïnspireerd door de Liefde van Vader en Zoon.
Exegetische notities Evangelie
Johannes 15,26-27; 16,12-15
Uit het evangelie volgens Johannes lezen we twee kleine stukjes uit de toespraak van Jezus na het laatste Avondmaal. Ze gaan beide over de Geest. Het eerste benadrukt het woord ‘getuigenis’. De Geest getuigt over Jezus. En tegelijk klinkt de oproep dat de leerlingen die Geest moeten nadoen: ook getuigen. Want zo staat er: van het begin zijt gij bij Mij. Dat ‘Gij’ kan ook met een hoofdletter geschreven worden. Het wijst namelijk dubbel terug. De Geest van de waarheid is vanaf den beginne bij Jezus (Johannes 1,1-18; zie ook 1,32). Maar zodra Jezus zijn ‘openbare’ leven begint, zijn er ook leerlingen (1,35-51).
Het tweede deel van het evangelie van vandaag gaat in op de situatie van de leerlingen. Gedurende het evangelie heeft de verteller steeds benadrukt dat er onbegrip was bij de leerlingen van Jezus. Nu onderstreept Jezus dat zelf nog eens: ‘gij kunt niet alles verdragen’. Herhaald wordt: ‘de Geest van de waarheid’. Hij zal de leerlingen inzicht geven in de volle waarheid. Dat doet de Geest niet op eigen gezag, zo benadrukt Jezus. Dat is in verbondenheid met Vader en Zoon. Dat is een thema dat in deze toespraak van begin tot eind de toon zet. De rij nu gaat zo: de Geest instrueert de leerlingen; de Geest zelf wordt geïnstrueerd door Jezus; Jezus doet dat weer in diepe verbondenheid met de Vader.
In zijn evangelie toont Johannes keer op keer aan wat verbondenheid betekent. Leven in de Geest is leven met Jezus is leven met de Vader. Leven met Jezus is leven vinden, vreugde vinden, liefde vinden, is de eenheid vinden met elkaar, is vrede ervaren, is de waarheid vinden. Het is dan ook niets voor niets dat de Geest met regelmaat in deze toespraak door Jezus wordt genoemd.
Focus
We weten dat de Geest het symbool is van de bron van leven: kunnen ademen. Als er dan vreugde is en liefde, zal de adem beter, gemakkelijker en ruim zijn. De Geest is ook het symbool van het begin van de Kerk die getuigt van Christus Jezus. Hij zet de leerlingen in beweging. Hij leert hen wat te getuigen en hoe te getuigen. We verlangen naar een kerk die weer in vuur en vlam staat. De lezingen van vandaag herhalen dat ieder op een eigen manier: leven uit de Geest is kunnen leven als leerling van Jezus ten gunste van een wereld vol gerechtigheid, vrede, barmhartigheid en eenheid. Kom, o Geest, en beziel de harten van uw gelovigen en van alle mensen.
Suggestie: zachtheid die de ziel geneest
Om aandacht aan te besteden bij de verkondiging of om over door te praten: het afgelopen jaar en nu nog raast de corona-pandemie over de wereld. Velen zijn getroffen in hun gezondheid, hun baan of onderneming, hun schoolopleiding of sociaal welzijn. Onmiddellijk ontstonden overal initiatieven om troost te bieden, hulp te verlenen of de zorgmedewerkers in de frontlinie extra aandacht te geven. Het leek of er een goede geest over de mensen gekomen was die in deze bijzondere tijd de kwetsbaarheid en het leed met zachtheid probeerde te genezen.
Deze teksten en suggestie zijn genomen uit de ‘Handreikingen voor liturgie voor de zon- en feestdagen’ van Berne Media. In deze uitgave staan exegetische notities voor elke lezing en antwoordpsalm, een ‘kapstok’ voor de verkondiging, misteksten, voorbeden en diverse andere suggesties voor vieringen met gewijde of niet-gewijde voorganger. Voor meer informatie over de uitgave en een abonnement, zie de website van Berne Media.
